توسعه منطقه‌ ساحلی مکران در پرتو منطقه آزاد تجاری-صنعتی چابهار مقاله

نویسنده: صرافی، مظفر ؛ ندایی طوسی، سحر ؛

برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای بهار 1398 - شماره 8 رتبه د (وزارت علوم (‎34 صفحه - از 1 تا 34 )

کلیدواژه ها: مناطق آزاد توسعه منطقه ای پژوهش شبه تجربی منطقه آزاد تجاری -صنعتی چابهار Semi-experimental Research Free zone Regional Development Chabahar free zone

fa en

چکیده:

کشورها سیاست‌های توسعه منطقه‌‌ای را با دو هدف عدالت فضایی و رشد اقتصادی در دستورکار خود قرار می‌دهند. ازجمله‌ی این سیاست‌ها ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و یا مناطق پردازش توسعه صادرات به نحوی است که باعث ارتقا ظرفیت‌ اجتماعات برای پاسخ‌گویی به نیازها گردد. درحالی‌که در این مناطق بیش‌تر "توسعه‌ی جزیره‌ای" با انتشار کمینه‌ی آثار به منطقه را شاهد بوده و توسعه به معنای چندبعدی به‌ویژه در مورد وضعیت زندگی جامعه محلی رخ نداده است. در این چارچوب، هدف پژوهش به تبیین نقش توسعه‌ای منطقه آزاد چابهار بر محدوده فراگیر یعنی منطقه مکران اختصاص یافته است. این هدف با استفاده از روش‌ شبه‌تجربی ، در قالب گام‌هایی متواتر برآورده می‌شود؛ نخست، مدل مفهومی و اندازه‌گیری شامل معیارها و شاخص‌ها، درنتیجه‌ی فراتلفیق اسنادی و مصاحبه‌ها تعریف و با استفاده از داده‌های آماری و فضایی در مقاطع مختلف زمانی پیش و پس از احداث منطقه آزاد موردسنجش قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده، از طریق مصاحبه با کنشگران اعتبارسنجی می‌شود. درنهایت، در قالب روش متاسوات، پیشنهادات راهبردی برای ارتقا نقش منطقه آزاد چابهار ارائه می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که با احداث منطقه آزاد چابهار، ظرفیت‌هایی برای توسعه ایجادشده است؛ اما چون این منطقه از ابتدا فاقد برنامه‌ریزی بلندمدت و پیوستهای اجتماعی بوده، پدیده‌های نامطلوبی ازجمله جدایی‌گزینی اجتماعی و توسعه نامتوازن را به همراه داشته است. منطقه‌‌ای تجاری که انتظار می‌رفت توسعه را به منطقه‌ی فراگیر نشر دهد، به گره‌ای بدل شده است که جمعیت را به سمت شهر سرازیر کرده، اما از عهده‌ی برآورده ساختن انتظارات ساکنان برنیامده است.

خلاصه ماشینی:

جدول 1- اهداف ایجاد مناطق آزاد و پیامدهای مثبت و منفی ناشی از احداث این مناطق [%%ابتدای جدول%%پیامدها; ; کارکردهای موردانتظار از مناطق آزاد پیامدهای منفی; پیامدهای مثبت; بعد; کاهش سود سرمایه‌گذاران به دلیل مشکلاتی در یکپارچگی مسائل مالی، تجارت و قوانین پیشرفت منطقه به میزانی بیش از ظرفیت‌های منطقه و مشکل برطرف ساختن خدمات; بهبود مراودات سیاسی میان کشورها افزایش درآمدهای دولت; سیاسی; تورم در اثر استفادۀ غیرصحیح از معافیت‌های مالیاتی افزایش قیمت هزینه‌های زندگی، کالاهای محلی و مسکن برای بومیان اندک بودن اثرات مثبت احداث مناطق بر اقتصاد محلی و منطقه بیکاری شاغلان محلی در مشاغل بومی; افزایش فرصت‌های شغلی برای زنان و افراد تازه‌ ‌کار به وجود آمدن درآمدهای ارزی جابه‌جایی سرمایه درون و بیرون از کشور ورود شرکت‌های داخلی به زنجیره ارزش جهانی رونق اقتصاد محلی; اقتصادی; فقیرتر شدن فقرا، بروز خشم و نارضایتی بومیان و جدایی‌گزینی اجتماعی شکل‌گیری اسکان غیررسمی و حاشیه‌نشینی بروز دودستگی میان ساکنان منطقه و کاهش سرمایه اجتماعی از بین رفتن تدریجی فرهنگ بومی منطقه; کاهش نرخ بیکاری و تبعات ناشی از آن در مناطق افزایش مهارت کارکنان و کارگران افزایش جمعیت منطقه و بالا رفتن نرخ مهاجرت به آن; اجتماعی; بروز انواع آلودگی در اثر احداث تأسیسات در مناطق و تهدید زندگی موجودات زنده; تقویت‌نوآوری‌وسرریز‌دانش مدرنیزه شدن تجهیزات تولید انتقال فناوری; تکنولوژیکی; افزایش قاچاق کالا در سطح منطقه کاهش نسبی تعداد سرمایه‌گذاران خارجی به دلیل فرآیندهای دشوار قانونی; آسان‌سازی تولید انبوه بهبود ارتباطات دریایی، هوایی و زمینی; قانونی; %%انتهای جدول%%] مآخذ: Development Co-operation, 2011)؛ Tiefenbrun, 2013؛ سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، 1394؛ خوش‌چهره، 1377.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود