چکیده:
یکی از مسائل مهم بسیاری از کشورهای مسلمان دستیابی به الگویی مطابق با پیشفرضهای مذهبی و فرهنگی کشورها برای توسعه و پیشرفت میباشد. از آنجایی که اسلام نگاهی متفاوت به انسان و خواستههای او دارد، در بسیاری از مسائل دستورالعملهای جامعی در جهت رشد و توسعه بشریت ارائه داده است. براین اساس بیانات ائمه معصومین علیهمالسلام خاستگاه و محرک بسیاری از سازههای تفکری دال بر اصلاح سیستمهای اقتصادی میباشد. پژوهش حاضر بر آن است با بررسی توصیفی-تحلیلی، مولفههای توسعه و پیشرفت اقتصادی را در سیره ائمه معصومین (ع) شناسایی و تبیین نماید. نوع پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و روش آن بر اساس نحوه گردآوری دادهها، توصیفی و از نوع پیمایشی میباشد. در این پژوهش، ابتدا با روش تحلیل مضمون، مولفههای توسعه و پیشرفت اقتصادی در پرتو رهنمودهای ائمه معصومین (ع) از کتاب مفاتیح الحیاه مورد شناسایی قرار گرفتند، سپس کدهای اولیه با استفاده از نرمافزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و 131مؤلفه شناسایی گردید. سپس جهت آزمون نتایج از تکنیک دلفی فازی استفاده شد. در نهایت، 13 مضمون پایه توسعه و پیشرفت اقتصادی از مجموعه دادهها شناسایی گردید.
One of the important issues in many Muslim countries is to achieve a model of development and progress in accordance with the religious and cultural presuppositions of those countries. Since Islam has a different view of human and his wishes, it has provided comprehensive guidelines on many issues for the growth and development of humanity. Accordingly, the sayings and teachings of the infallible Imams (as) are the origin and stimulus of many of the thought structures suggesting the reform of economic systems. The present study, adopting a descriptive-analytical approach, aims to identify and explain the components of economic development and progress in the tradition of the Imams (as). The study is an applied one in terms of purpose, and the method is descriptive and of survey type in terms of data collection. In this study, first, through a content analysis, the components of economic development and progress were identified in light of the guidelines of the Imams (as) as taken from the book Mafatih al-Hayat; then, the primary codes were analyzed and reviewed several times using the MAXQDA software, and 131 components were identified. The fuzzy Delphi technique was then used to test the results. Finally, 13 basic themes of economic development and progress were identified form the data set.
خلاصه ماشینی:
بعنوان مثال ميتوان به مطالعات ذيل اشاره کرد: استخراج و اسـتنباط نظـام اقتصـادي مبتني بر گفتار و سيره اقتصادي امام علي (ع ) در کتابي تحـت عنـوان نظـام اقتصـاد علـوي، مورد مداقه و واکاوي اصولي قرار گرفته است (يوسفي، ١٣٨٦).
ايـن پـژوهش ، نامـه ٥٣ خطاب به مالک اشـتر را بـه عنـوان مبنـاي اسـتخراج شاخصـهاي سياسـي، اقتصـادي و اجتماعي امام در نظر ميگيرد (آقا نظري، ١٣٨٥)، هرچند نويسنده اثر، همه رهنمودهـاي امـام علي عليه السلام را در کل پژوهش ، مدنظر قـرار داده اسـت .
لذا در ايـن پـژوهش ضـمن تـلاش تفسـيرگرايانه ، مولفـه هـاي توسـعه و پيشرفت اقتصادي در مکتب اسلام مورد بررسي قرار گرفته و سعي در ارايه مضمونهاي پايـه از توسعه و پيشرفت اقتصادي در سيره اهل بيت عليهم السلام شده است .
ابتـدا بـه روش تفسـيري و بـا روش تحليل مضمون ، مولفه هاي توسعه و پيشرفت اقتصادي در مکتب اهل بيت علـيهم السـلام در کتاب مفـاتيح الحيـات بررسـي شـد و سـپس مـدلي از توسـعه اقتصـادي منطبـق بـا سـيره معصومين ، ارايه گرديد.
٤. مؤلفـه هـاي پيشـرفت اقتصـادي در پرتـو فرمايشـات ائمـه معصـومين عليهم السلام مهمترين ابعاد پيشرفت اقتصادي از ديدگاه ائمه معصومين عليهم السلام را ميتـوان بـه شـرح زير فهرست کرد: الف ) تأمين نيازهاي جامعه : يکي از هدفهاي حرکت جوامع به سمت توسعه و پيشـرفت اقتصادي، تأمين نيازهاي مردم و ايجاد اين روحيه در اقشار مختلف جامعه ميباشد.