چکیده:
با توجه به اهمیت مسئله علم الهی در عرفان نظری و در متون دینی، مقایسه تطبیقی این نوع متون با یکدیگر به درک هرچه بهتر متون عرفانی کمک میکند. در میانه متون دینی، کتاب نهج‌البلاغه به لحاظ مباحث توحیدی از اوج و تعالی خاصی برخوردار است و از اینسوی در میان ادب صوفیه؛ گلشن راز یک دوره فشرده عرفان نظری بر اساس مبانی فکری ابن عربی است. اشتراکات و تمایزاتی میان این دو متن دیده میشود که با روشن شدن این وجوه اشتراک و تمایز، هم در درک بهتر گلشن راز گامی دیگر برداشته میشود و هم وجوه دیگری از عناصر اندیشه مولای متقیان علی (ع) در نهج‌البلاغه برای فرد محقق آشکار میگردد. جستار حاضر با استفاده از رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی موضوع علم الهی در دو کتاب نهج‌البلاغه و گلشن راز شیخ محمود شبستری پرداخته است، با توجه به رهیافت علمی این مقاله بااینکه امام علی (ع) در نهج‌البلاغه و شیخ محمود شبستری در گلشن راز، به عالم بودن خداوند معتقدند اما امیرالمؤمنین (ع) در نهج‌البلاغه بیشتر کیفیت سلبی و تنزیهی علم خداوند را آنهم با توجه به مطالب و آیات قرآنی بیان میکنند، اما مطالب گلشن راز در مورد علم الهی بر اساس اعتقاد به وحدت وجود و اعیان ثابته میباشد که مبنای آن تفکّرات ابن عربی است.
Given the importance of the issue of divine science in theoretical mysticism and in religious texts, comparative comparisons of these types of texts help each other to better understand the mystical texts. In the midst of religious texts, Nahj al-Balaghah has a certain degree of monotheism in terms of monotheism, and on the other hand, among the philosophy of Sufism; Gulshan is the secret of a period of theoretical mysticism based on Ibn Arabi's intellectual foundations. The commonality and distinction between these two texts can be seen in the light of the fact that by adopting these aspects of sharing and distinction, both in a better understanding of the secretary's glance, another step is taken, as well as other aspects of the elements of the thought of the Prophet Muhammad Ali (as) in Nahj al-Balaghah are revealed to the researcher. The present study uses a descriptive-analytical approach to a comparative study of the subject of divine knowledge in two books of Nahj-ol-Balaghah and Gulshan-e-Sheikh Mahmud Shabestari. According to the scientific approach of this article, while Imam Ali (as) in Nahj al-Balaghah and Sheikh Mahmud Shabestari In Golshan Raza, they believe in the being of God. However, Imam Ali (AS) in Nahj al-Balaghah more expresses the quality of the divine knowledge of God in terms of Quranic verses, but the contents of Gulshan Secrets on Divine Science based on the belief in unity The existence and the true ones are the basis of Ibn Arabi's thoughts.
خلاصه ماشینی:
جستار حاضر با استفاده از رويکردي توصيفي-تحليلي به بررسـي تطبيقـي موضوع علم الهي در دو کتاب نهج البلاغه و گلشـن راز شـيخ محمـود شبسـتري پرداختـه است ، با توجه به رهيافت علمي اين مقاله بااينکـه امـام علـي (ع ) در نهـج البلاغـه و شـيخ محمود شبستري در گلشن راز، به عالم بـودن خداونـد معتقدنـد امـا اميرالمـؤمنين (ع ) در نهج البلاغه بيشتر کيفيت سلبي و تنزيهي علم خداوند را آنهم با توجـه بـه مطالـب و آيـات قرآني بيان ميکنند، اما مطالب گلشن راز در مورد علم الهي بـر اسـاس اعتقـاد بـه وحـدت وجود و اعيان ثابته ميباشد که مبناي آن تفکّرات ابن عربي است .
به طور کلي موضع نهج البلاغه و گلشن راز تقريباً در يک راسـتا علـم خداونـد را مـورد تبيين قرار دادهاند، هر دوي آنان به صفات خداوند اشارة وافري داشتهاند ولي طـرز تفکّـر و انديشۀ شبستري متفاوت از نگاه امام علي (ع ) است ؛ شبستري مباحث فلسـفي بـا پيـروي از حکمت ابن عربي را دستمايۀ توصيف علم خداوند قرار داده است .
با اينکه امام علي (ع ) و شيخ محمود شبستري، بـه عـالم بـودن خداونـد معتقدنـد امـا اميرالمؤمنين (ع ) در نهج البلاغه بيشتر کيفيّت سلبي و تنزيهي علم خداوند را آنهم با توجّه بـه مطالب و آيات قرآني بيان ميکنند؛ اما مطالب گلشن راز در مورد علم الهي بـر اسـاس اعتقـاد به وحدت وجود و اعيان ثابته ميباشد که مبناي آن تفکّرات ابن عربي است .
(
, 
, 
)
