پهنه‌بندی مناطق کشور بر اساس شاخص‌های ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم مقاله

امروزه بزرگ‌ترین تهدید زیست‌محیطی کره زمین، گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی است. پیامدهای تغییر اقلیم منجر به کمبود آب و مواد غذایی، بیماری، بیکاری و مهاجرت، فقر، بحران در خصوص منابع و بی‌ثباتی می‌گردد. هدف از انجام این پژوهش پهنه‌بندی مناطق کشور بر اساس شاخص‌های ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم می‌باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. گردآوری داده‌ها و اطلاعات اسنادی و پیمایشی و با ابزار پرسش نامه صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش به‌صورت هدفمند و شامل صاحب‌نظران و متخصصین در حوزه تغییر اقلیم شاغل در سازمان‌های هواشناسی، محیط‌زیست و پدافند غیرعامل است. پرسش نامه بر اساس شاخص‌های اثرات تغییر اقلیم و ژئوپلیتیک طراحی و پس از توزیع، تعداد 60 پرسشنامه جمع‌آوری گردید. سپس به‌وسیله آزمون مقایسه‌ای فریدمن اولویت‌بندی پارامترهای تاثیرگذار تغییر اقلیم بر ژئوپلیتیک پرداخته که به ترتیب عبارت‌اند از 1- فقر و بیکاری 2- خشک‌سالی 3 – امنیت اجتماعی 4-تولید محصولات استراتژیک کشاورزی و دامی 5-سلامت و بهداشت عمومی و 6-حفظ تعادل اکوسیستم بیشترین تاثیر را در ژئوپلیتیک کشور خواهد داشت. پس‌ازآن با استفاده از نرم‌افزار (GIS) پهنه‌بندی کشور به اعتبار اثرات تغییر اقلیم در مناطق کشور ترسیم گردید. بر اساس یافته‌های تحقیق، با توجه به شاخص‌های ژئوپلیتیکی اولویت بندی شده، اثرات تغییر اقلیم در استان‌های سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، قم، بوشهر و البرز بیشترین ضربه‌پذیری را خواهند داشت. بدین منظور دولت با یک برنامه ریزی میان مدت و بلند مدت می‌تواند در کاهش چالش‌های ژئوپلیتیکی ناشی از اثرات تغییر اقلیم در این مناطق تاثیرگزار باشد. در پایان بر لزوم اجرای روش‌های موثر ازجمله آبخیزداری و استفاده از انرژی‌های پاک جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برای سازگاری با اثرات تغییر اقلیم تاکید شده است.

Today, the world's greatest environmental threat is global warming and climate change. The consequences of climate change are water and food shortages, disease, unemployment and migration, poverty, resource crises and instability. The aim of this study is to zoning the country's regions of Iran based on geopolitical indicators of the effects of climate change. The present study is descriptive-analytical in terms of purpose, application and method. Data collection and documentary and survey information have been done with questionnaire tools. The statistical population of the research is purposeful and includes experts and specialists in the field of climate change working in meteorological organizations, the environment and passive defense. The questionnaire was designed based on the indicators of the effects of climate change and geopolitics and after distribution, 60 questionnaires were collected. Friedman's comparative test then prioritizes the impact of climate change on geopolitics, which are: 1- Poverty and Unemployment, 2- Dryness, 3 - Social security 4 - Production of strategic agricultural and livestock products 5 - Health and public health and 6 - Maintaining the balance of the ecosystem will have the greatest impact on the country's geopolitics. After that, the country's zoning was drawn using GIS software to validate the effects of climate change in the country's regions. According to the research findings, according to the prioritized geopolitical indicators, the effects of climate change in Sistan and Baluchestan, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad provinces, Qom, Bushehr and Alborz will be most affected. For this purpose, the government can use a medium-term and long-term plan to reduce the geopolitical challenges caused by the effects of climate change in these areas. Finally, it is necessary to implement effective methods such as watershed management and use of clean energy to reduce Greenhouse Gases emissions to adapt to the effects of climate change.

به طور مثال در خصوص شاخص بهداشت و درمان ، مقاله میزان توسعه یافتگی استان های ایران با تمرکز بر شاخص های بخش بهداشت و درمان (کاظمی و همکاران ،١٣٩٤) مقاله اولویت بندی وضعیت شاخص های امنیت اجتماعی و رتبه بندی استان ها کشور ازنظر سطح امنیت اجتماعی با استفاده از روش تحلیل رابطه خاکستری (GRA)(محمدی و همکاران ،١٣٩٣) مقاله پهنه بندی وضعیت توسعه کشاورزی پایدار در ایران و ارائه راهبرهای پایدار (کوچکی و همکاران ،١٣٩٢) در خصوص پهنه بندی کشور انجام شده است که با توجه به استفاده از داده های قدیمی و آمار سرشماری سال ٩٠ و به قبل چندان مورد استناد قرار نگرفت ، اما در این تحقیق بیشتر سعی شده با استفاده از آمار و اطلاعات به روز، تأثیرات تغییرات اقلیمی در مناطق کشور ایران و اولویت بندی آن بر اساس شاخص های ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم موردبررسی قرار گیرد. (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٤: نقشه پهنه بندی استان ها به لحاظ شاخص تولید محصولات استراتژیک کشاورزی و دامی (ترسیم نگارندگان ،١٣٩٨) رتبه بندی کشور بر اساس شاخص های سلامت و بهداشت عمومی: از اثرات ثانویه تغییر اقلیم تهدید سلامت و بهداشت عمومی در مناطق مواجه با این پدیده میشود. جدول ٤: رتبه بندی استان ها بر اساس میزان شاخص های حفظ تعادل اکوسیستم (منبع نتایج تحقیق ) (به تصویر صفحه رجوع شود) همان طور که در شکل شماره ٦ دیده میشود نقشه پهنه بندی وضعیت کشور در حوزه حفظ تعادل اکوسیستم بر اساس جدول شماره ٤ در نرم افزار GIS در چهار خوشه دسته بندی و ترسیم شده است .