چکیده:
سیاوش کسرایی از شاعران معاصر ایرانی و از پیشتازان عرصۀ سرایش شعر سیاسی اجتماعی
در شعر معاصر فارسی است که شعرش را در راه بیان آرمان های بلند سیاسی اجتماعی اش
به کار گرفته و در مناسبت های مختلف، اشعاری را دربارۀ حوادث اجتماعی و سیاسی به نظم
کشیده است. این مقاله با تکیه بر شیوۀ وصفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای در تلاش
است درو نمایه های اجتماعی اشعار کسرایی را بررسی کند. نتایج این مقاله نشان می دهد که
اشعار اجتماعی وی، بازتاب مبارزه در راه کسب عدالت سیاسی و اقتصادی و حاصل نگرش
مارکسیستی بود. از جمله نمودهای این اشعار او، مبارزه با فقر، ستایش آزادی و مبارزه با
استبداد و ظلم و ستم موجود در جامعه در سایۀ حکومت پهلوی به ویژه پس از کودتای
28 مرداد 1332 است. او در اشعار اجتماعی خود عاطفه ای صادق دارد زیرا این اشعار برآمده
از باورها و تعهدات اجتماعی اوست. کسرایی فقر را زایدۀ ظلم و استبداد و ستم و سرکوب
م یداند، لذا مبارزه با فقر برخلاف ست مستیزی که مهمترین درون مایۀ اجتماعی شعر کسرایی
است، در اشعار او بسامد بالایی ندارد. کسرایی علت ندمیدن خورشید آزادی را در باغ میهن،
سستی روشنفکران و نخبگان و نیز کاهلی تودۀ مردم ایران می داند.
خلاصه ماشینی:
بي شــک بررسي اشعار کســرايي با درون مايه هاي اجتماعي که بازتاب دهندة اوضــاع اجتماعي دوران مهمي از تاريخ ايران ، به خصوص از کودتاي ٢٨ مرداد ١٣٣٢ تا پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي در ٢٢ بهمن ١٣٥٧ است علاوه بر کمک به ما در شناخت بهتري از اشعار و جايگاه شعري کسرايي ، در فهم بهتر اوضاع اجتماعي اين دوران نيز، کمک شاياني خواهد کرد.
در راستاي رسيدن به اين هدف ، اين پژوهش با سؤالات زير روبرو است : ١- سياوش کسرايي کيست و جايگاة ادبي او در شعر معاصر فارسي چيست ؟ ٢- با توجه به وابســتگي کسرايي به حزب توده ، نگاه محققان به وي و اشعار او چگونه است ؟ ٣- آثار ادبي کسرايي و درون مايه هاي آن کدامند؟ ٤- مهم ترين درون مايه هاي اجتماعي اشعار کسرايي چيست ؟ ١-٣- پيشينۀ پژوهش تاکنون دربارة سياوش کسرايي پژوهش هاي متعددي به صورت کتاب ، رساله و مقاله انجام شده است که عبارتند از: 146 کتاب : ١- «ديدار با آرش : بحثي در ديالکتيک منظومۀ آرش کمانگير»، حيدر مهرگان ، تهران : نشر حزب تودة ايران ، ١٣٦٠ ٢- «سياوش کسرايي »، فيض شريفي ، (١٣٩١)، مجموعۀ شعر زمان ما (٧).
«شاهکار آقاي کســرايي ، منظومۀ پرشکوه و زيباي "آرش کمانگير" است ، که هم از نظر آن که نخستين منظومۀ حماسي در قالب شعر نو است ؛ و هم از نظر محتوا، بار احساسي قوي و جلوه اي جاويد دارد» (ايزدپناه ، ١٣٨٠: ٧٥) مجموعه هاي شعري سياوش کسرايي از ابتدا تا انتها عبارتند از: "آوا": اولين دفتر شــعر کسرايي اســت که به سال ١٣٣٦ توسط انتشارات نيل ، به زيور طبع آراســته شد.
(
, 
, 
)
