چکیده:
بشقاب های سیمین شکار از آثار هنری دوره ساسانی به شمار میروند که درون و روی این بشقاب ها پادشاهان کماندار ساسانی را در حال شکار حیوانات مختلفی به تصویر کشیده اند. در این پژوهش، تعداد پانزده بشقاب سیمین عصر ساسانی با هدف تحلیل چگونگی بازنمایی شاه شکارچی و همچنین کمانگیری وی در بشقاب های نقره بررسی شدهاند. چگونگی تعامل تصویری کمان و اجزای آن با پیکر پادشاه، مسئله ی کانونی پژوهش حاضر است. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که هنرمند ساسانی در بشقاب های سیمین با نقش شکار، چگونه اجزای کمان را با پیکر و چهرهی پادشاه و همچنین ویژگی های تکنیکی هماهنگ کرده است. اصلی که رعایت میشد این بود که به لحاظ تصویری، صورت پادشاه جنگجو، شجاع، قدرتمند و همیشه پیروز، مخدوش نشود یا مانعی در برابر صورت وی به لحاظ تصویری قرار نگیرد. داده های این مقاله از موزه ها و همچنین برخی منابع معتبر تاریخ هنر و باستانشناختی این دوره و با روش تحلیل و توصیف تاریخی و مقایسهی تصاویر ارائه میشود.
Silver hunting plates are amongst the artistic works of the Sassanian period which the Sasanian Archer King is depicted in their inside and outside, hunting various animals. In this research fifteen silver plates have been studied with the aim of analyzing how the hunter king and also the way he handle the bow is depicted on them. This article seek to answer this question that how the Sasanian artist coordinated the components of the bow with the body and face of the king as well as with the technical features. Visually, the principle that ought to be observed was that the face of warrior, brave, powerful and ever victorious king should not be distorted or there should not be an obstacle in front of the kingchr('39')s face. Data of this article is gathered from museums and also some authoritative sources of art history and archeology of this period and presented in historical analysis and description method through comparison of images.
خلاصه ماشینی:
در این بشقاب ها، نقش اصلی ، تصویر شاه است که با لباس فاخر به صورت سواره یا پیاده اغلب با تیر و کمان به شکار مشغول است و کلّ صحنه درمجموعْ مفهـومی عـام از قهرمانی پادشاه را به نمایش گذاشـته اسـت (گیرشـمن ، ١٣٩٠، ٢١٩).
org/art/collection/search?search=sasanian+silver+plate (به تصویر صفحه مراجعه شود) در این تصویر نیز گرچه بازنمایی عقب آوردن پیکـان تـا محـاذاتِ گـردن و همچنـین جلوکشیدن زهِ کمان تا مقابل صورت ، جلوه ی واقعی تصویر را افزون می کند، اما صورت و گردن پادشاه از نظر بصری مخدوش می شود و این در هنر ساسانی و همچنین پادشاهی که «چهر از ایزدان دارد» (دریایی ، ١٣٩٦، ٩) و از تبار ایزدان است ، پذیرفتنی نبود.
org/art/collection/search?search=sasanian+silver+plate اسب پادشاه وارد نیامده و بدنه ی پیکان را از پشت این طرّه مو ترسیم کرده اند.
بشقاب شماره ی شش بشقاب نقره ی مطلا با نقشی متفاوت از سایر بشقاب های شاپور دوم ساسانی که در موزه ی هنر لس آنجلس در کشور آمریکا نگه داری می شود، این پادشاه را سوار بر فیـل بـه همـراه فردی در پشتِ سرش نشان داده است که شـاه در حـال شـکار گرازهـای وحـشی اسـت (تصویر ٨)١.
بشقاب شماره ی ١١ بشقاب نقره ای در موزه ی هنری متروپولیتن نیویورک آمریکا نگه داری می شود که احتمـالاً پادشاه نقش شده در آن خسرو اول (حک : ٥٧٩-٥٣١م ) را در حال شکار قوچ های وحشی به نمایش گذاشته است (پوپ و اکرمن ، ١٣٩٤، ٧/ لوح ٢١٣) (تصویر١٥).