چکیده:
سلامتی از مهمترین نعمتهای الهی برای انسان است که در حالت طبیعی همه از آن برخوردارند؛ زیرا انسانی که از نعمت سلامتی برخوردار نیست، در انجام برخی امور دچار مشکل است؛ ازاینرو از دیرباز مسئله سلامت انسانی هم برای شخص و هم برای اجتماع از مهمترین موضوعات است و در تعالیم اسلامی اهمیت زیادی به آن داده شده است. سلامت از منظر اسلام دو گونه است: سلامت جسم و سلامت روان. در نگاهی موشکافانه خواهیم فهمید که دین اسلام هم در حوزه سلامت جسمی و هم در حوزه سلامت روانی نکات مهمی معرفی کرده است که پژوهش حاضر به حوزه سلامت روانی میپردازد. منابع اسلامی در جهت ارتقای سلامت روانی راهکارهای متفاوتی در ابعاد مختلف مانند «بینشی، منشی، انگیزشی و کنشی» معرفی میکنند. این پژوهش با تأکید بر بُعد انگیزشی به صورت نظری با روشی توصیفی- تحلیلی به راهکارهای سلامت روان میپردازد که نوعی پژوهش میانرشتهای در جهت توسعه و تلفیق علوم انسانی و اسلامی به شمار میرود. از جمله راهکارهای انگیزشی اسلام که در جاهای مختلف با روشهای مختلف مورد توجه قرار گرفتهاند عبارتاند از: امیدواری، مثبتاندیشی، غایتنگری، درک قوه اختیار و درک حضور خالق.
Health is one of the most important divine blessings for human beings that everyone naturally benefits from. Because a person who does not have the blessing of health has difficulty in doing some things. Therefore, human health has long been one of the most important issues for both the individual and society, and it has been given great importance in Islamic teachings. From the Islamic point of view, health is of two kinds: physical health and mental health. A profound glance will show that the religion of Islam has introduced important points in the field of both physical and mental health that the present study deals with the field of mental health. Islamic sources introduce different strategies to promote mental health in different dimensions such as "insight, manner, motivation, and action". By emphasizing the motivational dimension, this study deals with mental health strategies using a descriptive-analytical method, which is a kind of interdisciplinary research for the development and integration of humanities and Islamic sciences. Among the motivational strategies of Islam that have been considered in different places in different ways are hope, positivity, finalism, understanding the power of authority and understanding the presence of the Creator.
خلاصه ماشینی:
2. پیشینه پژوهش از جهت سابقه و پیشینه پژوهش، تحقیقاتی نگاشته شده است؛ از جمله، برخی معیارهای سلامت روان را در حوزه روانشناسی و مشاوره بررسی نمودهاند (لطافتی بریس، 1389)؛ عدّهای هم با تمرکز بر حوزه روانشناسی به بحث سلامت روان پرداختهاند، مثلا اثر روزهداری بر سلامت روان (صادقی و مظاهری، 1384)؛ برخی ارتباط ابعاد احساس نابرابری جنسیتی با سلامت روان را واکاوی کردهاند (خاوری و دیگران، 1392)؛ بعضی از پژوهشگران ارتباط گرایش مذهبی با سلامت روان را مورد تحلیل و بررسی قرار دادهاند (یعقوبی و دیگران، 1394)؛ برخی هم به راهبردهای ارتقای سلامت روان مشاوران مدرسه: سلامت مشاور پرداختهاند (یوسفی لویه، 1387)؛ عدّهای از پژوهشگران علوم قرآنی راهکارهای ایجاد سلامت روان را به صورت اجمالی و یکجا نام بردند و آنها را بررسی دقیق قرار ندادهاند (ر.
در حالی که پژوهش حاضر با تمرکز بر آیات قرآن کریم و روایات معصومین^ به بُعد انگیزشی سلامت روانی پرداخته است که در مقاله یا اثر دیگری این راهکارها دیده نشده است؛ لذا از این منابع به عنوان پیشینه و سابقه استفاده گردیده است.
سلامت جسمی قرآن کریم برای سلامت جسم اهمیت زیادی قائل شده است و در این زمینه سفارشات فراوانی کرده که در اینجا به چند نمونه از آنها اشاره میکنیم: 5-1-1.
راهکارهای منشی اسلام برای سلامت روان مراد از منش در اینجا همّتی فردی است که در جهت افعال حقیقی آدمی انجام گیرد، و به تعبیری دیگر رفتار فردی آدمی که در دستورات اسلام فراوان یادشده میباشد و میتوان گفت که منش انسان همان اخلاق و خوی درونی اوست (ر.