چکیده:
آب، سازة ازلی طبیعت آغاز و دربرگیرندة مفاهیم ارجمندی همچون زایش، مرگ، تطهیر، رستخیز و باروری است. این سازة دیرین آفرینش، ازدیرباز در ادیان ملل، جایگاه ویژهای داشته است؛ از افکنده شدن پهلوان در آب و حیات جاودانه یافتن وی تا خویشکاری قدسی آب و نمود آن در قالب ایزد-بانوان نگهدار سبزینه، حیات و رستخیز. آنچه نگارش جستار حاضر را بهعنوان یک ضرورت در ذهن نگارندگان مطرح نموده عبارت است از: بازیابی نمود کهنالگوی آب و جایگاه و نقش این عنصر هستیبخش در سرودههای دو شاعر برجسته معاصر عربی و فارسی، فروغ فرخزاد و لمیعه عباس عماره. در گام نخست و تحلیل شاکله و چگونگی کاربست این عنصر حیاتی در اشعار دو شاعر در گام پسین. از اینرو نظر به اینکه هیچ جستاری به صورت مستقل یا تطبیقی و میانرشتهای دربارة لمیعه عباس عماره، شاعر عراقی معاصر نگاشته نشده است. نگارندگان این جستار کوشیدهاند تا در قالب خوانشی اسطورهگرا، کهنالگوی آب را مورد بررسی قرار دهند. رهیافت فرجامین جستار پیشرو حکایت از آن دارد که اندیشههای هر دو شاعر بهگونه ژرف و شگرفی با آب در جایگاه ارجمندترین سازه طبیعت و گاهان هستی، پیوند خورده است. با این تفاوتکه قالبها و گونههای کاربست آب در سرودههای فروغ فرخزاد، نمایانگر دگردیسی آب و نمود منفی آن در اندیشه اوست؛ درحالی که آب و نمادینگی آن در سرودههای لمیعه عباس عماره، حکایت از نگرش روشن، امیدبخش و زندگیآفرین شاعر نسبت به این سازة پاک ازلی دارد.
الماء هو العنصر الأزلی للطبیعة الأولی ویشمل علی مفاهیم قیمة منها الولادة والموت والتطهیر والخصوبة. ولهذا العنصر القدیم للتکوین مکانة خاصة فی أدیان الأمم منذ الأزمنة الغابرة من إلقاء البطل فی الماء وخلوده بالحیاة الابدیة إلی التفاعل القدسی للماء وظهورها فی هیئة الآلهات المحافظة علی النبات والماء والبعث مثل أناهیتا، آلهة الماء الایرانیة وعشتروت وأفرودیت آلهات النبات والحب لدی العرب والعبرانیین. لذلک تم توظیف الماء علی نطاق واسع فی الأدب العربی و الفارسی المعاصر. تکمن ضرورة انجاز هذه الدراسة لدی الباحثتین فی الخطوة الاولی فی استدعاء ظهور النموذج البدئی للماء و مکانته و دور هذا العنصر المعطیة بالحیاة فی قصائد شاعرتین کبیرتین من المعاصرین فی الأدب الفارسی و العربی هما فروغ فرخزاد و لمیعة عباس عمارة ومن ثم تحلیل البنیة وکیفیة استخدام هذا العنصر الحیوی فی قصائدهما فی الخطوة التالیة. فنظرا إلی أنه لم تکتب أیة دراسة مستقلة او مقارنة حول لمیعة عباس عماره، الشاعرة العراقیة المعاصرة لقد حاولت کاتبتا المقال دراسة النموذج البدئی للماء فی ضوء قراءة أسطوریة. تشیر النتائج الحاصلة عن الدراسة إلی أن أفکار کلتی الشاعرتین تمت بصلة وثیقة بالماء فی موقف عنصر الطبیعة والکون الاکثر تبجیلا. والإختلاف فی أن أشکال توظیف الماء و أنواعه فی قصائد فروغ فرخزاد تمثل استحالة الماء و رمزیته السلبیة فی تفکیرها بینما ظهور الماء و رمزیته فی قصائد لمیعة عباس عمارة تحکی نظرة الشاعرة الشفافة البراقة المفعمة بالحیویة تجاه هذا العنصرالأبدی المقدس.
Water' the everlasting structure of nature' embraces the noble concepts of birth' death'
purification' resurrection and fertility. This ancient structure of creation for a long time deserves a
special place in the nations' religions' from the gladiator falling into the water and finding eternal
life to the sacred function of water and it's appearance in the shape of goddesses' the savior of
fertility' the life and the resurrection as anahita' the Iranian goddess of water and Ishtar and
Aphrodite' sami and Hebrew goddesses of love and fertility.
For this reason' water has had a high frequency in contemporary Arabic and Persian literature.
What necessitates writing the present article in the minds of the authors are as follows: at first the
retrieval of the ancient patterns of water and the position and role of this vital element in the
poetry of the mentioned poets.
Accordingly' since there is no independent or Interdisciplinary or comparative study on the
contemporary Iraqi poet Lamia Abbas omara' the authors of this essay aim to review the ancient
linkage of water in the form of a mythical reading;
The final approach of both poets associate profoundly and gracefully with water as the most
venerable structure of nature and life poems with the difference that the applied patterns of water
used in the thoughts of Forugh Farrokhzad represent the transformation of water negative image
while the water symbolism in thr Lamia Abbas Omara poetry reflect the poet's clear' hopeful and
lively attitudes toward this eternal' clean element.