چکیده:
کمربند، علاوه بر نگاهداشتن پوشاک قسمت پایینتن و جمعکردن کمر در لباسهای رو، بر اساس تنوع آن در جنس، گونه، رنگ و تزیینات، در دورههای مختلف در جهان اسلام دلالتهای متنوع اجتماعی نیز داشته است. در این پژوهش، این پرسش بررسی شده است که کمربند در دورههای مختلف چگونه به کار میرفته و تنوع واژگانی مرتبط با آن حاکی از چه دلالتهای متنوع اجتماعی و فرهنگی بوده است؟ در این مقاله دلالتهای مختلف اجتماعی کمربند در ساختار جهان سنتی اسلامی در زمینۀ تاریخی با رهیافت توصیف غلیظ (توصیف پرجزئیات)[1] استخراج و نشان داده شده است که کمربند علاوه بر کارکرد پوشاکی، کاربردهای تزیینی، تعویذی، دینی و آیینی تشکیلاتی هم داشته و جنس، رنگ، تزیینات و کیفیت استفاده از آن و نیز طیف واژگانی که بر آن اطلاق میشده، حاکی از جایگاه و منزلت اجتماعی افراد جامعه بوده است.
The Belt used to be a part of the formal and regular costumes in the various regions of the Islamic world. The Belt, in addition to the primary function of holding pants, has carried social implications in the different periods of history, according to its varieties of colors, materials, and decorations. Analyzing a wide range of historical, literary, and social sources, the paper draws the scheme of the belt in the structure and context of the world of Islam. A thick description method has been used for this purpose. The ways of belt fastening and its other functions in clothing, such as ornamental or magical, could be considered as evidence for the study of the social status of historical agents in Muslim societies. We also encounter a wide range of the words used to refer to the belts in the Islamic classical world, which testify to the various significations of belts according to social-cultural context.
خلاصه ماشینی:
654075 تاريخ اجتماع̀ی کمربند در پوشا́ی رسم̀ی و روزانه جهان سنت̀ی اسلام 1 نگار ذيلاب̀ی (دريافت مقاله : ٩٨/٠٨/٠٥ پذيرش نهايي: ٩٩/٠٨/٢٩) چکيده کمربند، علاوه بر نگاهداشتن پوشا́ی قسمت پايين تن و جمع کردن کمر در لباس هاي رو، بر اساس تنوع آن در جنس ، گونه ، رنگ و تزيينات ، در دوره هاي مختلف در جهان اسلام دلالت هاي متنوع اجتماعي نيز داشته است .
استفاده از کمربند هم به منظور نگهداشتن پوشاک قسمت پايين تن ، در مناطقي که پوشيدن شلوار رواج داشته ، هم براي جمع کردن کمر و پيش لباس هاي رو و الصاق آنها به بدن به ويژه روي قبا، و نيز به عنوان ابزاري براي آويختن سلاح و ادوات ديگر به کمر و همين طور به منظور زينت ، از اعصار کهن در مناطقي که بعدها به تصرف مسلمانان درآمدند از جمله در ايران ، مصر و بين النهرين رايج بوده است (ضياءپور، ٢٠-٢٤، ١٨١- ١٨٢؛ جادر، ٤٢).
هم چنين از آنجا که کمربندها معمولا بسيار دراز بودند و چندين دور ـ گاه ده تا دوازده دور يا بيشتر ـ بر گرد کمر پيچيده ميشدند، عملا در مواقع لزوم از آنها به عنوان طناب نيز استفاده ميشد (دزي، ٧٣؛ جادر، ٤٩؛ پولاک ، ١٠٧؛ مصري ، ١٥٢؛ براي کمربندهاي زنان مصري به طول ده و عرض يک متر، نکـ : همان ، ١٥٣؛ اين کمربندهاي زنانه در ايران عصر صفوي بسيار باريک بوده است .