چکیده:
شکلگیری بازارهای مشترک در بین کشورهای مسلمان، مسئلهای است که در بین متفکران اسلامی اهمیت ویژهای دارد. از بعد اقتصادی، جمعیت بیش از 25 درصدی مسلمانان جهان، این ایده را به همراه دارد که آیا امکان دارد بازارهایی در بین مسلمانان شکل گیرد که صرفاً کالاهای تولیدی کشورهای مسلمان در آن خرید و فروش شود و به واسطه آن کشورهای مسلمان بینیاز از هر کشور دیگری اقدام به توزیع کالاهای خود نمایند و از این طریق به تقویت بخش تولیدی و مصرفی خود بپردازند؟
مسئله دیگری که این ایده را مهمتر جلوه میدهد مسئله حج است که هر ساله بسیاری از مسلمانان در ایام حج در خانه خدا حضور مییابند و در کنار آیین عبادی، جهت تهیه هدیه، اقدام به خرید کالاهایی میکنند که عمدتاً بیکیفیتند و محصولات کشورهای غیرمسلمان هستند. تحقیقات پیشین در دنیای اسلام نشان داده است که به علت مشکلات سیاسی، نهادی، جغرافیایی و اقتصادی بسیاری از کشورهای مسلمان، عملاً ایجاد بازار مشترک اسلامی ممکن نیست. تحقیق حاضر به دنبال آن است که نشان دهد هر چند ممکن است ایجاد بازارهای فیزیکی عملاً با مشکلاتی مواجه باشد (البته این مسئله جای تأمل دارد)، اما با استفاده از ابزارهای نرمافزاری مانند استفاده از «برند» میتوان به ایجاد بازار مشترک در بین کشورهای مسلمان اقدام نمود، بدون اینکه حتی بازاری فیزیکی و مشترکی وجود داشته باشد. این مقاله با بررسی پیامدهای نشان تجاری حلال، به ارائه راهکاری در زمینه ایجاد بازار مشترک اسلامی در موضوعاتی میپردازد که نشان حلال در اجرای آنها ناتوان است.