چکیده:
تحول برخی از ویژگیهایی شخصیتی و تربیتی در دوره ابتدایی پایهریزی میشود. از جمله ویژگیهایی شخصیتی و تربیتی که نیاز مبرم جهت بهبود آنان وجود دارد، دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی دانشآموزان میباشد. در پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش متقابل و چرخۀ تفکر بر دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی دانشآموزان دختر پایه پنجم شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفت. مطالعۀ حاضر نیمهآزمایشی است، که از جامعۀ دانشآموزان دختر پایه پنجم شهر شیراز، 34 دانشآموز با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسشنامههای دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی بود. تجزیه و تحلیل دادهها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرمافزارSPSS-22 انجام شد. نتایج نشان داد آموزش متقابل و چرخۀ تفکر بر افزایش دانش فراشناختی (61/0=Partial ŋ2، 001/0=p، 73/106=F) تاثیر معناداری داشت، همچنین، آموزش متقابل و چرخۀ تفکر بر افزایش خودپنداره آموزشی (57/0=Partial ŋ2، 001/0=p، 81/100=F) تاثیر معناداری داشت، اما بین اثربخشی آموزش متقابل و چرخۀ تفکر بر دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی دانشآموزان تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<p). پژوهش حاضر نشان داد آموزش متقابل و چرخۀ تفکر میزان دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی دانشآموزان را بهبود میبخشد. بر این اساس، دانشآموزان در فرایند آموزش متقابل و چرخۀ تفکر، یاد میگیرند به فرایند ذهنی از طریق آموزش راهبردهای رفتاری، شناختی و فراشناختی آگاهی یابند، و در این مسیر، میزان دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی را بهبود میدهند.
The development of some personality and educational traits is established in the elementary school. Among the personality and educational traits that are in urgent need of improvement are metacognitive knowledge and educational self-concept. In the present study, the effectiveness of reciprocal education and thinking cycle on metacognitive knowledge and educational self-concept of fifth grade female students in Shiraz was investigated. The present study is a quasi-experimental study in which 34 students from the fifth grade female students in Shiraz were selected using cluster sampling. Research tools included metacognitive knowledge questionnaires and educational self-concept. Data analysis was performed by multivariate analysis of covariance using SPSS-22 software. The results showed that reciprocal education and thinking cycle had a significant effect on increasing metacognitive knowledge (Partial ŋ2= 0.61, p = 0.001, F= 106.73). Also, reciprocal education and thinking cycle increased educational self-concept (Partial ŋ2=0.57, p = 0.001, F = 100.81) had a significant effect, but there was no significant difference between the effectiveness of reciprocal education and thinking cycle on students' metacognitive knowledge and educational self-concept (p > 0.05). The present study showed that reciprocal education and thinking cycle improve students' metacognitive knowledge and educational self-concept. Accordingly, students in the process of reciprocal education and the cycle of thinking, learn to become aware of the mental process through the teaching of behavioral, cognitive and metacognitive strategies, and in this way, improve the amount of metacognitive knowledge and educational self-concept.
خلاصه ماشینی:
تعدادي از روان شناسان ادعا کرده اند که کليد اصلي درک رفتار هر فرد نحوه نگرش آموزشي هر فرد نسبت به خودپنداري آموزشي است (فرانز و 5 همکاران ، ٢٠٢٠؛ ديک ٦ و همکاران ، ٢٠١٨) به عبارت ديگر، حفظ و تقويت خودپنداري آموزشي انگيزه کليه فراگيران در زمينه ي آموزشي ميباشد و هرجا تجربه اي با ديدگاه شخص نسبت به خود سازگاري داشته باشد تأثيرات آن تجربه مورد استفاده قرار ميگيرد، اما هنگامي که تجربه با خودپنداري آموزشي 1- Metacognitive knowledge 2- Educational self-concept 3- Gelles 4- Good 5- Franz 6- Dicke 189 فرد مطابقت نداشته باشد و تاثيرات تجربه فوق مضطرب کننده و براي فرد غيرقابل شده و گوشه گيري ميشود و تاثيرات منفي در شکل گيري خودپنداري آموزشي خواهد گذاشت .
در مرحله پيش آزمون براي هر سه گروه پرسشنامه هاي 1- Richard, Deegan, & Klena 2- Asyari & Ikhsan 3- Rizki & Lucia 191 دانش فراشناختي و خودپنداره آموزشي اجرا شد، سپس در يک گروه آزمايش ، مداخله سه ماهه به مدت ٨ جلسه ٤٥ دقيقه اي ، بسته آموزش متقابل با روش آموزشي پالسنسکار و براون (١٩٨٥؛ به نقل از رضايي و کرمانيزاده ، ١٣٩٤) اجرا شد و در گروه آزمايش ديگر، مداخله سه ماهه به مدت ٨ جلسه ٤٥ دقيقه اي ، بسته برنامه آموزش چرخۀ تفکر بر اساس ديدگاه آيزنکرافت ١ (٢٠٠٣؛ به نقل از عبدي، ١٣٩٣) اجرا شد، اما گروه کنترل مداخله اي دريافت نکرد و پس از مداخلات شرکت کنندگان هر سه گروه به پرسشنامه هاي دانش فراشناختي و خودپنداره آموزشي پاسخ دادند (پس آزمون ).