چکیده:
مهستی گنجوی(490-577ق) بانوی رباعیسرا، بسیار پیشروتر از زمان خود زیسته است؛ زیرا جهانبینی و وضعیت زندگی او موجب سرودن اشعاری شده که با توجّه به شعر زنان شاعر کلاسیک در تاریخ ادبیات فارسی کم سابقه است. مهستی در گذشته با قضاوتهای نادرست، مورد بی مهری قرارگرفته است و در زمان معاصر نیز این اجحاف در برخی پژوهشها دربارهی او هویّداست. نشاندادن ویژگیهای زنانهی مهستی در رباعیاتش از اهداف پژوهش حاضر است. پژوهش، به شیوهی توصیفی و دادهها به روش سندکاوی و کتابخانهای گردآوری و با استفاده از تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که مهستی بیهیچ پردهپوشی آنچه احساس و تجربهی زنانهاش اقتضا میکند، در شعر نمایان میسازد. از خصوصیات زنانهی او میتوان به ابراز عشق و علاقه به جنس مخالف، اشاره به جنسیت خود، تصاویر و ویژگیهای زنانه، اعتراض خاموش فمنیستی، محافظهکاری، زبان اروتیک زنانه اشاره کرد که در متن مقاله با ذکر نمونه به تفصیل بیان شده است.
The reflection of femininity in the Mahasti Ganjayee’s Rubaiyat Mahasti Ganjayee(490-577) the great lady Rubayee writer has lived much more pioneering than his era because her ideology and life condition has caused her write works that based on ancient women poets has had very little history. Mahasti has been abused by wrong judgment and this abusing is clear as well in little surveys about her now. Showing Mahasti’s feminine characteristics in her Rubayat is among the goals of the present survey. The survey has been done in the form of descriptive and the data has been collected through documentation and library documents. The result of the survey shows that that Mahasti without any hiding reveals what her feminine feeling and experience necessitates. Of her feminine characteristics we can refer to love and interest expression to opposite gender, to her gender, pictures and feminine characteristics, feminist silent protest, conservatism, feminine erotic that have been referred to in detail in the essay by mentioning samples.
خلاصه ماشینی:
بازتاب زنانگي در رباعيات مهستي گنجوي سيد احمد پارسا مهين کريمي دانشگاه کردستان چکيده مهستي گنجوي(٥٧٧-٤٩٠ق ) بانوي رباعيسرا، بسيار پيشروتر از زمان خود زيسته است ؛ زيرا جهان بيني و وضعيت زندگي او موجب سرودن اشعاري شده که با توجه به شعر زنان شاعر کلاسيک در تاريخ ادبيات فارسي کم سابقه است .
جهان بيني و وضعيت زندگي او باعث سرودن آثاري شده که با توجه به زنان شاعر در تاريخ ادبيات فارسي کم سابقه است ؛ وجه تمايز شعر مهستي با ديگر شاعران زن کلاسيک در اين است که او خلاف جريان آب شنا کرده است و خود را در مظان اتهام و رودرويي با باورهاي عامه ي مردم قرار داده است .
بنابراين در سنت ادبي ما سخن گفتن از معشوق تنها براي مردان جايز بود، اما مهستي براي تغييردادن اين ذهنيت گام برداشت و زنانگي را که در چنبر هزارتوي تاريخ از بين رفته بود، يا شکل طبيعي خود را از دست داده بود، با مهارتي جسورانه بروز داد.
يکي از جلوه هاي بازتاب اين اعتراض ها در ادبيات و به خصوص در شعر زنان است ؛ اما مهستي توانسته است تا اندازه اي خود را بشناسد و از پشت پستوها بيرون بيايد و سخني بگويد.
٣. نتيجه گيري نگاه متفاوت مهستي گنجوي که در رباعيات او منعکس شده ، بيانگر آگاهي او از وضعيت اجتماعي به ويژه صداي عاطفه هاي در گلو مانده ي زنان است ؛ زناني که شرايط اجتماعي آنان را از بيان عواطف و احساسات خود محروم کرده است .