چکیده:
پول در معنای ابزاری جهت مبادله قدمتی بهاندازه تاریخ بشر دارد. استفاده از پولهای کالایی تا ضرب سکههای فلزی و چاپ اسکناسهای با پشتوانه طلا و درنهایت شکلگیری اسکناسهای بدون پشتوانه را میتوان خلاصهای از سیر تکوین پول در نظامهای پولی ملی و فراملی دانست. نظام موجود پولی، پس از گذر از نظام «برتون وودز» و شکلگیری «پول بدون پشتوانه» در تمامی کشورها استقرار یافت. با وجود توسعه ظرفیتهای تجاری و اقتصادی در پهنه نظم نوین برآمده از اقتصاد جهانیشده، این نظم همواره کانون انتقاداتی بنیادین از سوی منتقدان وضع موجود به سبب آسیبرسان بودن آن بوده است. ویژگی تورمی آن و تبدیل شدن پول به عنوان ابزاری در دست حکومتها در راستای تحمیل سیاستهایی که نتایج زیانبار برای قشر متوسط و ضعیف در پی دارد و سوءمدیریت ناظمان نظم موجود و درنتیجه ایجاد بحرانهای اقتصادی که پیامدهای منفی آن نیز بر دوش قشر مذکور است محور انتقادات به نظم نوین پولی است. ازاینرو، ارائه مدلهای تعدیلکننده وضع موجود یا جایگزینی برای آن، حداقل در سطح دانشگاهی، مباحثی را به خود اختصاص داده است. امری که با وقوع بحران اقتصادی 2008 و معرفی فنآوریِ نوینِ «بیتکوین» به عنوان یک ارز یا پول مجازی، با کارکرد پول یا سامانه پرداخت وارد ابعاد نوینی شد که یک سال بعد با آغاز فعالیت، بیش از پیش نظرها را در ضرورت تغییر وضعیت فعلی به خود جلب کرد. در این چارچوب، ارزهای مجازی به دلیل برخورداری از ویژگیهای منحصربهفرد همواره از ابعاد گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهاند. ویژگیهایی که افزون بر تسهیل مبادلات و کاربستهای متعارف، میتواند قابلیتهای احتمالی و واقعی مجرمانهای را نیز در پی داشته باشد و بدینسان مطالعه ابعاد جرمشناختی این ابزار فنآورانه را اجتنابناپذیر نماید. ازاینرو، در پژوهش پیشرو، با روشی توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع معتبر، علل تمایلبزهکاران به جایگزینی ارزهایمجازی بهجای ارزهای رایج در ارتکاب فعالیتهای مجرمانه در پرتو برخی نظریههای جرمشناسی و راههای پیشگیری از آنها بررسی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
١ نخست آنکه ، خلـق و ايجـاد ارزهاي مجازي وابسته به شخص يا گروه خاصي نيست و تمامي کاربران شبکه ميتوانند با اسـتفاده از سـازوکارهايي مشـخص اقـدام بـه خلـق ارز نماينـد؛ بـرخلاف ارزهـاي رايـج فعلي/فيـات Fiat) (Currency که بر اساس ضوابطي مشخص خلق و ايجاد آن جز وظايف ذاتي حکومت ها محسوب ميشود و عموم مردم در اين زمينه وظيفه اي ندارنـد.
به عنوان مثال ، دولت ونزوئلا در اوايل سال ٢٠٠٨ ارز مجاي به نـام پتـرو (Petro) را تحـت حمايـت خـود توسـعه داد(٢٠١٨ ,Panda)؛ زيـرا بـراي بسياري از اين کشورها ارزهاي مجازي راهي براي رهايي از تسـلط ايالـت متحـده و رهـايي از اتکـا بـه پـول رايـج ايـن کشـور و همچنين وسيله اي براي ملت ها جهت به دست آوردن مجدد حاکميتشـان اسـت (٢٠١٨ ,O’Keeffe;Shahir, &Naderi ٨٩ :٢٠١٨).
بـدين سـان در نوشـتار حاضـر، گسـتره فعاليـت هـاي مجرمانه مرتبط با ارزهاي مجازي، ويژگيهاي جذاب بزهکارانه اين فن آوري و تحليل علت شناسي جرم شناختي و ارائه راهکارهاي پيشگيرانه در برابر مخاطرات جنايي ارزهاي مجازي بر مبناي برخي نظريه هاي موجود با روشي توصيفي و تحليلي مورد بررسي قرار گرفته است تا بدين وسـيله نگـاهي جامع از حيث جرم شناختي، به عنوان يکي از ابعاد مهم ارزهاي مجازي، حاصل شود.
com افزون بر موارد فوق ، يکي ديگر از فعاليت هاي مجرمانـه اي کـه بـا اسـتفاده از ارزهـاي مجـازي صورت ميگيرد تأمين مالي فعاليت هاي تروريسـتي اسـت ، اگرچـه در حـال حاضـر در ايـن حـوزه رمزارزها کاربرد زيادي ندارند و همچنـان ايـن دسـته از مجرمـان بيشـتر از ارزهـاي واقعـي و رايـج استفاده ميکنند (١١٥ :٢٠١٩ ,Khalili Paji)؛ با اين وجود، با توسعه روز افـزون رمزارزهـا، پـول - هـاي مجـازي هـم مـيتوانـد بـه طـور فزاينـده اي بـراي تـأمين مـالي تروريسـم مـورد اسـتفاده قـرار بگيـرد(٢٤-٢٢ :٢٠١٧ ,.