چکیده:
زمینه و هدف: فقدانی افراد، از عوامل زمینهای زیادی تأثیر میپذیرد و پیامدهای منفی زیادی برای فرد و نظم اجتماعی جامعه دارد، از اینرو این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر فقدانی افراد در شرق استان تهران و ارائه راهکارهای پیشگیری از آن انجام شده است.
روش: این تحقیق کاربردی و با روش توصیفی از نوع پیمایش انجام شده است. جامعهی آماری؛ فرماندهان، مدیران و کارشناسان فرماندهی انتظامی ویژه شرق استان تهران که در خصوص فقدانی افراد، تجربه و دانش کافی دارند، تشکیل میدهد. تعداد حجم نمونه 260 نفر است و از روش نمونهگیری تصادفی ساده از طریق پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات گردآوری شده است. از روش صوری و مشاوره با صاحبنظران و مدیران پلیس روایی ابزار تحقیق و با استفاده از آلفای کرونباخ پایایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت.
یافتهها: آزمون رگرسیون ساده، نشان داد؛ عوامل جنایی با مقدار «بتا» (0.497)، عوامل اقتصادی با مقدار «بتا» (0.372)، عوامل حادثهای با مقدار «بتا» (0.347)، عوامل فردی با مقدار «بتا» (0.338) عوامل اجتماعی با مقدار «بتا» (0.300) به ترتیب بر فقدانی افراد تأثیر داشتهاند. اما با آزمون مدل نظری پژوهش با استفاده از رگرسیون چند متغیره که در آن تأثیر همه عوامل باهم بر متغیر وابسته مورد آزمون قرار گرفت؛ مشخص شد عوامل (اجتماعی، جنایی و فردی) بر فقدانی افراد تأثیر بالایی دارند و عوامل (اقتصادی و حادثهای) با توجه به تأثیر پایین از مدل خارج شدند.
نتیجهگیری: در آزمون رگرسیون ساده؛ همه عوامل رابطه مستقیم و مثبت با فقدانی افراد دارند، یعنی با کاهش شرایط برای ایجاد این عوامل، فقدانی افراد، کاهش و با افزایش شرایط برای ایجاد این عوامل، فقدانی افراد افزایش مییابد. اما در آزمون مدل پژوهش، عوامل اجتماعی، جنایی و فردی دارای تأثیر معنیدار بر فقدانی افراد هستند.
Purpose: The reasons for persons going missing are many and varied and missing persons have negative consequences of social order. Hence, the purpose of this study is to examine the causes and factors leading to individuals’ missing within the eastern part of Tehran and offer preventive approaches. Methodology: this is a practical research carried out by descriptive survey method. The statistical population consists of the commanders, managers and practitioners of east Tehran disciplinary command that are knowable and experienced on the subject of missing people. The sample size is 260 individual chosen through random sampling method and the information is gathered through a researcher-made questionnaire. The reliability of the research instrument was calculated by Cronbach’s alpha and the validity of the research instrument was found through consultation with experts and police executives. Findings: according to the regression test, the following factors with their respective beta value had an effect on the missing of individuals: the criminal factors (.497), the economic factors (.372), accidental factors (.347), personal factors (.338), and social factors (.300). However, the results of multiple regression analysis which used to test the theoretical model of the study indicate that the social, criminal and individual factors have the most effect on the missing of people and the economic and accidental factors, due to their minor effect, were exclude from the model. Conclusion: based on simple regression analysis, all the factors have a direct and positive relationship with the missing of people, which means that the missing of people decrease by decreasing the circumstances for these factors and vice versa. However, based on the theoretical model test, social, criminal and individual factors have the most effect on the missing of people.
خلاصه ماشینی:
جامعـۀ آمـاري آن را فرماندهان ، مديران و کارشناسان فرماندهي انتظامي ويژه شرق استان تهران که در خصوص فقداني افراد، تجربه و دانـش کـافي داشته اند، تشکيل داده که ٢٦٠ نفر به شيوة تصادفي ساده انتخاب شده اند و براي گردآوري داده ها از پرسشنامۀ محقق ساخته ايي که روايي و پايايي آن مورد تأييد قرار گرفته ، استفاده شده و از طريق نرم افزار SPSS، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است .
بنابراين ، افزايش آمار فقداني افراد در کشور و کاهش رتبۀ شرق استان تهران در اين حوزه نشان ميدهد، فقداني افراد و عوامل به وجود آورندة آن مسئله اي قابل بررسي و پژوهش است .
با توجه به کمبود منابع علمي و پژوهشي و حتي مکتوب در ايران و ساير کشورها در حوزة فقداني افراد و وضعيت آن در حوزة استحفاظي فرماندهي ويژه شرق استان تهران ، بررسي علمي اين موضوع را از اهميت بسيار زيادي برخوردار کرده است .
پژوهشي توسط دفتر تحقيقات کاربردي فرماندهي انتظامي استان آذربايجان شرقي (١٣٩٠) با هدف بررسي ميزان فقداني در تبريز و عوامل مرتبط با آن انجام شده است که نتايج آن نشان داد، ٥٥ درصد فقدانيها مجرد و ٢٧ درصد تحصيلات ابتدايي داشته اند.
سالارزاده اميري و محمدي (١٣٨٨) نيز در مطالعه اي با عنوان «بررسي عوامل اجتماعي - اقتصادي مؤثر بر بيخانماني بيخانمان هاي شهر تهران » با مقايسۀ بيخانمان ها و غيربيخانمان ها، نتيجه گيري کردند بين اين دو گروه تفاوت معناداري از نظر حمايت عاطفي، حمايت اجتماعي، اعتماد اجتماعي، وضعيت اشتغال و ميزان درآمد وجود دارد.