چکیده:
موضوع جنسیت یکی از مهم‌ترین مسائل فرهنگی است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در آموزش نقش دارد. از آنجا که کتاب‌هاى درسی یکی از ابزارهاى مهم آموزشی‌اند، در پی‌ریزی فرهنگی نقش به‌سزایی دارند. هدف پژوهش حاضر، به چالش کشیدن نقش‌های جنسیتی در صدی الحیاة اثر مسعود فکری و همکارانش (1387)، براساس سه مقولة «بازنمایی» و «مشاغل» و «فعالیت‌های مردانه و زنانه» است. کتاب‌های بررسی‌شده در این پژوهش، شامل 4 جلد از کتاب صدی الحیاة مرحلة پیشرفته است. این تحلیل با رویکردی ضابطه‌مند و با استفاده از معیارهای تعیین‌شدة پورِکا (1984) انجام گردید. نیز به منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و تحلیل کمّی ـ کیفی استفاده شد؛ یافته‌های آن، دلالت بر نابرابری و تبعیض جنسیتی به نفع مردان دارد.
Analyzing the contents of textbooks based on gender components is a very important topic for researchers. The purpose of the current study is to analyze the contents of Sadi Al-Hayati: Advanced Level textbook series by using quantitative and qualitative analysis methods. The statistical samples of this research are all of the main texts in the Reading[1]book, which includes occupational/social roles and familial roles, and the pictures in the book. The samples were studied in terms of gender representation. The results show that the presence of the male gender is more frequent than that of the female gender. To put it more clearly, about 80% of the pictures in all the four books are of the male sex, and only about 20% are of the female sex. We witness the introduction of famous people in all the books, all of whom, whether in the field of science, literature, art, politics, etc., are men. The occupational roles reproduced in the texts or pictures are also of a wide range when they are attributed to men, while the female gender is either represented in a limited way, or is absent altogether. Also, for the indicator of family roles, there is special attention paid to the role of women as mothers, while men are not shown to be inside of a house in any of the texts or the pictures. With all the evidence, the gender biases present in all four volumes of these series cannot be ignored, and it can be said that it is evident that women are being neglected or ignored in terms of all the three criteria of this research, and the texts and pictures of these books have been produced based on traditional and patriarchal prejudices and stereotypes which are based on gender discrimination, and consequently they need to be reviewed and revised.
خلاصه ماشینی:
از آنجا که مخاطبان کتاب های آموزشی زبان دوم ، اغلب جوانان و نوجوانـانیانـد کـه به آن کتاب ها اعتماد دارند و طی دورة آموزش با آن ها در ارتباط هستند، آن ها را مـیخواننـد و فرا میگیرند، پس باید بر برابری بین دو جنس تأکید داشت و واقعیـت هـا بازتولیـد و آمـوزش داده شوند؛ زیرا اگر مفاهیم موجود در کتاب ها، بیان کنندة نقش هـای جنسـیتی نـابرابر باشـند، بـر افکار فراگیران تأثیر گذاشته ، به شکل ارزش ، رفتار، دانش و مهارت از نسلی به نسل دیگر انتقـال مییابند یا ممکن است عامل دگرگونی جامعه شوند.
نمود جنسیت در تصاویر کتاب های صدی الحیاة چگونه است ؟ پیشینۀ پژوهش موضوع بازنمایی جنسیت در کتاب های آموزشی از موضوعات مهم و به روز و مورد توجـه بسیاری از پژوهشگران سراسر دنیاست که معرفی میشوند: ـ آیت بوزید (٢٠١٩ ,Ait Bouzid) کتاب های درسی دورة دبیرستان مراکش را از نظـر بازنمایی جنسیت بررسی کرد و با روش تحلیل محتوا از نظر کمّی و کیفی دریافت که در ایـن کتاب ها بازنمایی جنسیتی، با نگاهی مغرضانه بـه دفعـات دیـده شـده اسـت ؛ مـردان در درجـۀ بالاتری در زمینۀ بر عهده گرفتن مشاغل در متن ها، تمرین ها و تصاویر بازنمایی شده اند.
ـ دویان ساپوترا (٢٠١٩ ,Saputra) در پژوهش خود، بازنمایی جنسیتی در کتاب های انگلیسی سوماترای جنوبی را بررسی کرده و با روش تحلیـل محتـوا و براسـاس نظریـه هـای بروژیل و کرومر١ به تجزیۀ محتوای این کتـاب هـا پرداختـه اسـت ؛ طبـق نتـایج آن ، نمـایش مردان در تصاویر از بسامد بالاتری برخوردار است .
(
, 
, 
)
