چکیده:
در نگرشی کلی، نوع نگاه به جهان و به بیان دیگر، باورهای دینی میتواند جهتگیری راهبردهای امنیتی و نظامی را مشخص کند. آنچه در پژوهش حاضر به دنبال پاسخش هستیم، واکاوی نقش آموزههای دینی در طراحی راهبرد امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی ایران است. نگارندگان بر این باورند که آموزههای فقهی دربردارنده نقش محوری در طراحی راهبرد امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی ایران است. درباره تشریح مبانی دینی، دیدگاههای مختلفی بیان شده است. آنچه در این تحلیلها مورد توجه قرار نگرفته است، نگرش منظومهای به دین است. همین نگرش نظاممند به دین است که ضرورت استخراج الگوی مطرحشده را دوچندان میکند. در این پژوهش تلاش شده است تا با بهرهگیری از روش تحلیلی و توصیفی و بر مبنای دیدگاه انسانشناسی امام خمینی; و با توجه به نگرش سهلایه به انسان، نقش آموزههای فقهی در طراحی راهبرد امنیتی و نظامی بررسی گردد.
خلاصه ماشینی:
1. نقش آموزههای فقهی در تدوین راهبرد امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی ایران با محوریت امنیت فردی حفظ نفس یا امنیت جانی، یکی از شاخههای امنیت فردی است که در کنار سکینه و قرب الهی (ایمان)، به همراه حفظ مال که در آینده به آن خواهیم پرداخت، هدف نهایی در امنیت فردی را شکل میدهد.
با توجه به اینکه در فقه، انجام معروف، امنیتآفرین است و ارتکاب معصیت، ناامنی ایجاد میکند، امنیت فردی از منظر فقه عبارت است از اینکه «فرد با انجام دادن یا انجام ندادن تکالیفی مانند انجام واجبات و مستحبات و ترک محرمات مانند خودکشی و مکروهات، برای خود مصونیتی تولید میکند تا از آسیب، تعرض و تهدیدهایی همچون ظلم، گناه، تهدیدهای جانی، مالی و عِرضی و فشارهای روحی و روانی در امان بماند تا به وضعیت آرامش و اطمینان خاطر و آسودگی دست یابد و یا وضعیت امن و آرام خود را حفظ نماید» (نباتیان، 1392، ص44).
در این باره، تأکید امام راحل بر مقابله با عوامل امنیتسوز نظام جمهوری اسلامی ایران، نشان از توجه خاص ایشان بر اجرایی شدن آموزههای فقهی در حوزه عمل و به شکل خاص در عرصه اقتصادی دارد.
3. نقش آموزههای فقهی در تدوین راهبرد امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی ایران با محوریت امنیت فرهنگی فرهنگ به مجموعه ارزشهای نهادینهشده در جامعه اطلاق میشود که آن را از دیگر جوامع متمایز میسازد (آلن بیرو، 1370، ص77 و 78).
با مراجعه به اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران شاهد آن هستیم که امنیت فرهنگی از دیگر معیارهای محوری در تدوین راهبرد امنیتی و نظامی در حوزه آموزههای فقهی است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز موردتوجه تدوینگران این میثاق ملی قرار گرفته است.