آخرین کتابی که خوانده ام متفرقه

"شوننبام که حتم دارد اشتباه نمی‌کند به وی نزدیک شده ناخنها و دستهای او را مورد اشاره قرار می‌دهد که در اثر شکنجه‌های شکنجه‌گر مشهور«شولتسه»از بین رفته است. کلوگمن که بیرون می‌آید،شوننبام به‌ او نزدیک می‌شود و عمل او را تقبیح می‌کند. و تمام تکیه‌اش به فرزند است،کنار گذاشتن اختلافهای شخصی بین‌ مردم عادی و متحد شدن یکپارچه آنها در مقابل دشمن متجاوز، یقین و اعتقاد به این مسئله که در نبرد با دشمن،چه کشته شوند و چه پیروز،هر دو قهرمان به حساب می‌آیند،چرا که این نگرش‌ و پیام،برای تمام جوانهای جهان،حرف خودش را می‌زند و بار معنایی خودش را دارد. داستان،خوب شروع می‌شود و با نامه نوشتن به پسر مرد آلمانی‌ که در اثر انفجار کشته می‌شود،ضربه نهایی را غیر مستقیم می‌زند و به شعار صلح و دوستی و آزادی جامه عمل می‌پوشاند. تنها مسئله‌ای که به نظر می‌رسد فاصله بین اوج داستان-جایی که‌ پی‌یر بر اثر انفجار پل راه‌آهن زهمی-می‌شود و پایان‌بندی- جایی که برای پسر مرد آلمانی که در اشغال فرانسه کشته شد،نامه‌ می‌نویسد-چیزی حدود پانزده صفحه فاصله دارد."