چکیده:
نقش و اهمیت انرژی در رشد و توسعه اقتصادی را نمی‌توان نادیده گرفت. همین موضوع سبب می‌شود تا میزان کارایی و بهره‌وری انرژی مصرفی با استفاده از شاخص شدت انرژی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. میزان شاخص شدت انرژی در ایران در مقایسه با سایر کشورها بسیار بالاتر است و اعمال سیاست‌های قیمتی مانند اجرای هدفمندی یارانه حامل‌های انرژی نیز تاکنون تأثیری بر روند کاهشی این شاخص نداشته است. اهمیت سیاست‌های غیر قیمتی در روند کاهش شدت انرژی و همچنین مشکلات اندازه‌گیری که در شاخص شدت انرژی وجود دارد سبب شده تا تجزیه شدت انرژی به‌عنوان یک راهکار در شناسایی عوامل مؤثر بر کاهش مصرف انرژی و بهبود نارسایی این شاخص ارائه گردد. به همین منظور در این مطالعه با استفاده از رویکرد داده- ستانده مبتنی بر تحلیل تجزیه ساختاری، شاخص شدت انرژی برای سال‌های 1390-1380 به قیمت ثابت سال 1390 به پنج مؤلفه شدت انرژی، اثر تکنولوژی، اثر ساختار تقاضا، اثر الگوی مصرف و اثر مقیاس تجزیه شده است. نتایج تجزیه شدت انرژی در این مطالعه حاکی از آن است که عامل اصلی افزایش شدت انرژی اثر مقیاس است و کمترین میزان اثرگذاری برشدت انرژی مربوط به اثر الگوی مصرف است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که به‌طورکلی 13 بخش از 24 بخش اقتصادی بررسی شده افزایش شدت انرژی را تجربه کرده‌اند و از میان این 13 بخش، 9 بخش آن به زیر بخش‌های صنعت تعلق دارد.
Energy has a crucial role as an input of production or final good to achieve the economic growth and development. Meanwhile, the energy intensity index is the main index for measurement of the efficiency and productivity of energy consumption. Energy intensity index in Iran is higher than other countries, and romoval of energy subsidies has not been affected yet to decline the rate of energy intensity. The importance of non-price energy policies in the process of reducing energy intensity has led to the analysis of energy intensity decomposition as a solution to identify factors affecting energy consumption reduction. In this study, the energy intensity index for 2001-2011 via structural decomposition analysis is decomposed into five components as energy intensity effect, technology effect, demand structure effect, consumption pattern effect and scale effect. The results show that the main effect of increasing the energy intensity is the scale effect and the lowest one is the effect of consumption pattern. Furthermore, industrial sectors reveal a higher energy intensity effect.
(
, 
, 
)
