چکیده:
از زمان صدر اسلام و جاری شدن الگوی ایدهآل زندگی در جامعة اسلامی» مسجد
همواره بعنوان کانون اصلی جامعة اسلامی شناخته شده است و علاوه بر انجام مناسک
فردی و فرائض دینی» کلیۀ امور اجتماعی از طریق مسجد صورت گرفته است. معماری
و فضای مساجد به گونهای بوده که بتواند در عین تأمین نیاز شهروندان» پاسخ گوی
کارکردهای اجتماعی آن باشد.
این پژوهش قصد دارد با بهرهگیری از روش تاریخی و توصیفی و در جریان تعامل
دوطرفة مسجد -شهروند، به بررسی نقش شیو حضور مسجد در بافتهای ستتی بر
سازماندهی فعالیتهای شهروندان در مقیاس محله بپردازد تا از این طریق بتواند نقش
مساجد محله بر رفتار شهروندان در بافتهای معاصر را مورد کنکاش قرار دهد.
نتاپج پژوهش نشان میدهد که مساجد موجود در بافتهای سنتی» در کنار کارکردهای
عبادی و اجتماعی خود نقش بهسزایی در سازماندهی فعالیتهاء الگوهای رفتاری
شهروندان؛ استخوانبندی محلات و ایجاد حسهای متفاوت در مردم نسبت به خود
و محله بازی کرده است. بهصورت ی که همواره رابطهای عمیق و معن ی دار و دوسویه
بین مسجد و شهروندان برقرار بوده که باعث تحکیم احساس تعلق شهروندان به شھر
میشده است. ارتباطی که در چند سال اخیر با برنامهریزیهای معاصر شهری در کشورء
کمرنگ شده و با چالشهای فراوانی روبرو بوده است و میبایست عمد توجه معماران
و برنامهری زان شهری را به خود جلب کند تا بتوانند با بازشناسایی تأثیر شیو حضور
فضاهای مذهبی بر اذهان و رفتار شهروندان» طراحی مناسب فضاهای مسجد و مکانیابی
مناسب مسجد امکان رشد و تعالی آنها را مهیا سازد.