چکیده:
ترجمه آثار ادبی فارسی از سده 16 میلادی در آلمان آغاز شد و بنابر دگرگونیهای تاریخی و اجتماعی ترجمههای جدید، تصحیحات و بازسراییهای متعددی از اینگونه آثار انجام پذیرفت. یکی از آثار بنام ادبیات فارسی که در طی سدههای متمادی بارها به زبان آلمانی ترجمه شد، مجموعه رباعیات خیام است. مقاله پیش رو به معرفی ترجمههای رباعیات خیام به زبان آلمانی میپردازد، که شامل ترجمه هایی از فارسی به آلمانی و نیز ترجمههایی دسته دوم، غالبا از انگلیسی به آلمانی میشود. سپس چند نمونه برگزیده از این ترجمهها بر اساس نظریه "ترجمه صوری- زیبایی شناختی" کولر مورد بررسی قرار میگیرند. همچنین قیاس بینازبانی ترجمه یا همان قیاس یکجانبه، یعنی مقایسه متن زبان اصلی با متن در زبان مقصد بر اساس نظریه رایس مد نظر است، که در آن چند ترجمه از یک متن با هم مقایسه میشوند؛ و نیز قیاس درون زبانی ترجمه یا به بیان دیگر قیاس چندجانبه که مقایسه چند ترجمه آلمانی با یکدیگر است. کلید واژه ها: ترجمه ادبی، زبان آلمانی، رباعیات خیام، قیاس چند جانبه یا درون زبانی، قیاس یکجانبه یا بینازبانی ترجمه
The translation of Persian Literature started in the 16th century in Germany. Due to historical and social changes, new translations, corrections, and adaptations of such works were made. One of the most well-known Persian works that has been translated numerous times over the centuries are the Rubaiyat poems of Khayyam. This paper introduces varieus German translations of Khayyam’s Rubaiyat which includes translations from Persian into German and also indirect translations, mostly from English into German. Some examples of these translations according to Koller’s Formal Aesthetic Equivalence are given and reviewed. Also the analogy of interlingual comparison or “simple comparison” that is the comparison of the original text with its translation in the target language according to Reiss’ theory will be analized moreover, intralingual comparison or in other words “multi-comparison” in which various translations of a certain text are being compared will be discussed. Keywords: literary translation, German language, Khayyam’s Rubaiyat, intralingual comparison, interlingual comparison
خلاصه ماشینی:
Eine glücklose Begegnung» نـقـد زبـان و ادبـيات خـارجـي دوره هفدهم ، شـمــاره ٢٥ ، پاييز و زمستان ١٣٩٩ ٢٩٥ Hisory of translations of Khayyam’s Rubaiyat into German .
Breslau نـقـد زبـان و ادبـيات خـارجـي دوره هفدهم ، شـمــاره ٢٥ ، پاييز و زمستان ١٣٩٩ ٣٠١ Hisory of translations of Khayyam’s Rubaiyat into German .
(Pirayech 77) Des Lebens Karawane– Erstaunlich schnell zieht sie vorbei Gib acht daβ du den Augenblick نـقـد زبـان و ادبـيات خـارجـي دوره هفدهم ، شـمــاره ٢٥ ، پاييز و زمستان ١٣٩٩ ٣٠٧ Hisory of translations of Khayyam’s Rubaiyat into German .
مثال ديگري که مورد بررسي قرار مي دهيم ، رباعي زيراست : دي کوزه گري بديدم اندر بازار بر پاره گلي لگد همي زد بسيار ِ و آن گل به زبان حال با او مي گفت ِ من همچو تو بوده ام مرا نيکودار (خيام ٩١ - رباعي شماره ١٠٧) Ich schaute gestern einem Töpfer zu, نـقـد زبـان و ادبـيات خـارجـي دوره هفدهم ، شـمــاره ٢٥ ، پاييز و زمستان ١٣٩٩ ٣٠٩ Hisory of translations of Khayyam’s Rubaiyat into German .
Tehran: نـقـد زبـان و ادبـيات خـارجـي دوره هفدهم ، شـمــاره ٢٥ ، پاييز و زمستان ١٣٩٩ ٣١٩ Hisory of translations of Khayyam’s Rubaiyat into German .
ĝ Wohlleben, Joachim: Die Rubajat des Omar Chaijam und die deutsche Litĝ نـقـد زبـان و ادبـيات خـارجـي دوره هفدهم ، شـمــاره ٢٥ ، پاييز و زمستان ١٣٩٩ ٣٢١ Hisory of translations of Khayyam’s Rubaiyat into German .