چکیده:
زیارتنامههای معصومین(ع) ، که بیشتر از خود آن بزرگواران صادر شده، دربردارنده بسیاری از معارف دینی، به ویژه در زمینه معرفی جایگاه و منزلت پیامبر اکرم9 و خاندان مکرم آن حضرت است. ازاینرو میتوان زیارتنامههای ماثور را شناسنامه خاندان عصمت و طهارت(ع) قلمداد کرد. از فضایل اهل بیت پیامبر(ص) ، که در متون زیارتنامهها با عبارتهای مختلف به آنها اشاره شده، جایگاه و مقام علمی آن بزرگواران است. این مقاله، به بررسی منزلت علمی و وسعت اندیشه خاندان پاک پیامبر9 پرداخته و روشن ساخته است که پیامبر9 و اهل بیت طاهرین:، بدون اینکه مانند دیگران تحصیل علم کرده باشند، سرآمد همه انسانها در علم و معرفت بودهاند. به همین دلیل، آن بزرگواران گنجینه علوم الهی شناخته میشوند. آنان، که حجتهای خداوند و حلقه اتصال مبدا آفرینش و جهان خلقت شمرده میشوند، یگانه روشنگران معارف ژرف و بیکران قرآن هستند که بدون آنها، بسیاری از معارف الهی در پردهای از ابهام باقی میماند. ازاینرو، اهل بیت: همیشه مرجع دانش و معرفت مردم در همه دورانها بودهاند و حقایق جهان هستی، از سرچشمه دانش آنان به سوی مردم سرازیر شده است.
ان زیارات المعصومین علیهم السلام، التی صدرت أکثرها من تلک النبلاء انفسهم، تشمل العدید من التعالیم الدینیة، خاصة فی مجال التعریف بمکانة وکرامة النبی الأکرم (ص) وعترته الطاهرة. لذلک، یمکننا ان نعتبر الزیارات والأدعیة المأثورة کهویة لبیت العصمة والطهارة. ومن فضائل أهل البیت النبوی التی أشارت الیها فی نصوص الأدعیة بعبارات مختلفة، أفضلیة المقام والمکانة العلمیة لهؤلاء النبلاء. فی هذه المقالة، تم دراسة المکانة العلمیة لاهل بیت النبی صلی الله علیه وسلم ومستواهم الفکری الراقی. والتی بینت بدورها أن النبی (ص) واهل بیته الطاهرین، کانوا فی مقدمة البشر فی العلم والمعرفة، دون أن یتعلموا مثل الآخرین.
لهذا السبب، یعرف هؤلاء النبلاء بأنهم خزنة العلوم الإلهیة، الذین کان یتمتعون بموهبة علمیة وفکریة کبیرة علی صعید العلوم الغیبیة. أولئک الذین کانوا یعتبرون حجج الله وحلقة الوصل بین مبدأ الخلق وعالم الخلق، والذین کانوا مصدر الوحید لتبیان المعارف العمیقة والواسعة للقرآن، والذین بدونهم ستبقی الکثیر من التعالیم الإلهیة فی حجاب من الغموض. ومن هنا کان أهل البیت دائما مصدرا للناس للوصول الی العلم والمعرفة علی مد العصور، حیث تدفق حقائق عالم الکون من مصدر معرفتهم الی جمیع ابناء البشریة..
The pilgrimage greetings of the Infallible (AS), issued mainly by those noble figures, contain many religious teachings, especially in introducing the position and dignity of the Holy Prophet (S) and his family. Therefore, the remained pilgrimage greetings can be considered as the identity of the family of the Infallible (AS). One of the virtues of the Ahl al-Bayt (AS) of the Prophet (S), mentioned in the texts of the pilgrimage greetings in different periods, is the scientific status of those great figures. This article examines the scientific status and extended thoughts of the Prophet’s pure family and reveals that they were the master of all human beings in science and knowledge. For this reason, those figures were known as the treasures of the divine sciences. Considered to be the proofs of God and the link between the origin of the creation and the world of the creation, they are the only enlighteners of the deep and infinite knowledge of the Holy Qur’an, without whom many divine teachings would be in a veil of ambiguity. Hence, Ahl al-Bayt (AS) has always been the source of knowledge and awareness of human beings in all eras and the truths of the universe have transmitted to human beings from the source of their knowledge.
خلاصه ماشینی:
مقام علمي اهل بيت: از منظر زيارتنامهها حافظ نجفي 1 چکيده زيارتنامههاي معصومين:، که بيشتر از خود آن بزرگواران صادر شده، دربردارنده بسياري از معارف ديني، به ويژه در زمينه معرفي جايگاه و منزلت پيامبر اکرم9 و خاندان مکرم آن حضرت است.
اين مقاله، به بررسی منزلت علمي و وسعت انديشه خاندان پاک پيامبر9 پرداخته و روشن ساخته است که پیامبر9 و اهل بيت طاهرين:، بدون اينکه مانند ديگران تحصيل علم کرده باشند، سرآمد همه انسانها در علم و معرفت بودهاند.
علماي شيعه با درنظرگرفتن اين روايات، درباره دانش اهل بيت:، دو ديدگاه را بيان کردهاند: گروهي، ايشان را عالم به همه احکام و معارف کلي ميدانند؛ اما دانش به امور جزئي مانند دانستن زمان مرگ افراد را ضروري نميدانند (شيخ مفيد، 1393ق، ص67؛ الشريف المرتضي، 1405ق، ج1، ص394-395).
گذشته از تاريخ و روايات، جايگاه علمي آن شخصيتهاي بزرگ، در زيارتنامهها نيز به خوبي بازتاب داده شده است که بهاندازه مجال اندک اين مقاله مورد اشاره قرار ميگيرد.
از تعبيرهاي زيارتنامههاي حضرات معصومين:، اين است که به آن بزرگواران عرض ميکنيم: سلام بر شما که «خُزَّانَ الْعِلْم» يا «عَيْبَةِ عِلْمِهِ» (گنجينههاي علم الهي) هستيد (شيخ صدوق، 1404ق، ج2، ص610 - 611).
1 اين جمله، اشاره به آن است كه حضرت محمد9 و اهل بيت: شايستگي اين دانش را داشتهاند؛ ازاينرو خداوند آنان را برگزيده و خزانهداران علم خود ساخته است (مجلسي، 1403ق، ج99، ص137).
» (شيخ صدوق، 1404ق، ج2، ص610) درباره همه اهل بيت: آمده است.
زراره درباره معناي اين آيه از امام باقر7 پرسيد و گفت: «فَأَنْتُمُ الْمَسْئُولُون»؟ يعنی آيا شما حضرات معصومين: مسئول پاسخگويي به مردم هستيد؟ حضرت فرمودند: «بله».