حقوق دانشجویان و تشریح شدگان در آموزش‌های پزشکی از دیدگاه حقوق بشر اسلامی مقاله

آموزش با کیفیت به دانشجویان پزشکی، نیازمند تشریح علوم بر روی مورد طبیعی است. این پژوهش با هدف بررسی فقهی چارچوب اخلاقی آموزش پزشکی در فقه امامیه و تطبیق آن با مذاهب اربعه به روش تحلیلی و توصیفی که ابزار گردآوری آن فیش برداری است، انجام شد. در مورد تشریح جسد، حکم اولی این است که جسد مسلمان احترام خاص داشته و در تجهیز و تدفین آن می‌بایست تسریع نموده و آسیب رساندن به بدن میت، به مانند انسان زنده مستوجب دیه است. اهل سنت نیز بنا به مقتضیات، اصل تشریح جسد را پذیرفته‌اند. شافعیان در مورد تشریح جسد، نزدیک‌ترین دیدگاه با فقه امامیه را دارند. مذهب مالکی نسبت به فساد جسد سخت‌گیری‌های بیشتری به‌عمل آورده است. حنابله انتقال جسد از شهری به شهر دیگر را برای تشریح ممنوع می-دانند. حنفیان مدت محدودی را برای تشریح ذکر کرده‌اند و پس از پایان آن، می‌بایست نسبت به تدفین میت اقدام کرد و همچنین اولویت تشریح جسد کافر را در تصریح نکرده‌اند. همه مذاهب، رضایت بیمار برای تشریح بر روی خود را لازم دانسته، به جز در مواردی که تنها راه نجات جامعه تشریج بیماری باشد که این مهم در اصل چهل قانون اساسی منعکس گردیده است. لذا می توان نتیجه گرفت که جز در موارد جزئی، دیدگاه مذاهب اربعه با فقه امامیه در مورد تشریح جسد یکسان است.

همۀ مذاهب ، رضایت بیمار را برای تشریح روی خود لازم دانسته اند؛ جز در مواردی که تنها راه نجات جامعه تشریح بیمار باشد که این مهم در اصل چهلم قانون اساسی منعکس شده است ؛ ازاین رو میتوان نتیجه گرفت جز در موارد جزئی، دیدگاه مذاهب چهارگانه با فقه امامیه در مورد تشریح جسد یکسان است . دیدگاه علمای اهل تسنن دیدگاه کلی اهل سنت ، شرایطی را که پیش تر بیان شد، برای آموزش پزشکی برشمرده و حکم کلی تشریح در دو مذهب اس٥می یکسان است ، اما جزئیات مرتبط با جسد در مذاهب مختلف متفاوت است و برخی استنادهای جزئی در مورد اجساد، بین مذاهب مختلف اهل سنت اندکی تفاوت دارد که بیشتر به نحؤە تشریح جسد مرتبط است و نه اصل آن. در مورد دیه نیز سخت گیری خاصی نشده است ؛ ازاین رو قطعه قطعه کردن جسد با هدف آموزش پزشکی مجاز بوده و پس از بیاستفاده بودن جسد، می توان آن را تدفین کرد. لزوم احترام به مسلمان و عدم احترام کافر، اولویت تشریح جسد کافر، احترام کامل میت در حین تشریح ، استفاده به قدر نیاز، ضرورت تشریح با هدف حفظ جان مسلمانان و دیگر مسائلی که جزئیات آن در فصل پیشین بیان شد، در اینجا نیز عنوان شده است و فقهای شافعی بدون کمترین تغییر در آنچه فقه امامیه بیان کرده است ، نسبت به وجوب استفاده از جسد برای تشریح ، فتوا داده اند. در مورد احترام مسلمان و اولویت تشریح جسد کافر، این مسئله تنها در مذهب حنفی بحث نشده است و در دیگر مذاهب همانند فقه امامیه نیز لزوم اولویت تشریح جسد کافر بیان شده است .