چکیده:
هدف محققان در این مقاله نقد و بررسی فعالیتهای علمی اعتمادالسلطنه بر اساس نظرات محققان
می باشد. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی– تاریخی بوده و منابع عمده ما آثار اعتمادالسلطنه به
ویژه کتب و اسناد می باشند. اهدافتحقیق عبارتنداز: 5- بررسی دیدگاه مورخان پیرامون فعالیتهای
5659 ق( 6- بررسی رابطه اعتمادالسلطنه با محققان مجموعه تالیفات و - علمیاعتمادالسلطنه) 5858
مصنفات دارالطباعه 8- بررسی فعالیتهای علمی اعتمادالسلطنه. نتایج و یافته های تحقیق نشان می
دهد. در ارتباط با شخصیت علمی و تالیفات اعتمادالسلطنه دو نظر وجود دارد: الف: دستۀ اول:
مخالفان فعالیت های علمی اعتمادالسلطنه می باشند مثل افضل الملک .دسته دوم: موافقان و
طرفدران فعالیت های علمی اعتمادالسلطنه مانند: باستانی پاریزی که معتقدند آثاراعتمادالسلطنه
شامل موارد زیر می باشد:
-5 آثار شخصی 6- آثار رسمی 8- مقالات تاریخی. 4- روزنامه های چاپ اعتمادالسلطنه
خلاصه ماشینی:
برخي از روزنامه نگاران ، محققان و مورخان از قبيل : مرحوم زرين کوب و باستاني پاريزي، ايرج افشار، محمد قزويني، نوايي، محدث ، ميرهاشم ، يوسف متولي، مشيري، رضواني پژوهش هايي انجام داده اند که به شرح زيرآورده مي شود: - " افشار، ايرج "(١٣٦٠)، از موافقان فعاليتهاي علمي و اجتماعي اعتمادالسلطنه ميباشد و همواره از فعاليت هاي علمياش چه درتاليف کتب و رساله و انتشار روزنامه از وي دفاع نمود و در باب انتساب کتاب "چهل سال تاريخ ايران " به مولف واقعي يعني خود اعتمادالسلطنه با استناد به متن کتاب بيان مي دارد:"...
اما افضل الملک به يکباره در صفحات بعد هر آنجه در مورد اعتمادالسلطنه گفته را به فراموشي مي سپارد و برخي از دستاورد هاي علمي او و آثارش را محصول تلاش ديگران مي شمارد ؛و در رابطه با چگونگي جمع آوري و شيوه ي کار او به نکوهش پرداخته و بيان نمود وي از زرنگي که داشت قدري از کتاب را به يکي ميداد که ترجمه يا تأليف کند و قدري را به ديگري واگذار مينمود و ترتيب آن را به شخص ثالثي واگذار مينمود که هيچکدام نتوانند بالاستقلال بگويند که ما مترجم يا مولف فلان کتاب يا سفرنامه بوده ايم و از اين طرق اعتمادالسلطنه تاليفات متعددي را به خود انتشار داده بود.