چکیده:
شاعران منظومه‌های روایی در آفرینش روایتی جذاب، از وصف برای شخصیت‌پردازی و فضاسازی استفاده می‌کنند. ژنت به بررسی وصف و ارتباط آن با روایت و روایتگری پرداخته است. وی برای اوصاف، کارکرد تزیینی، توضیحی و نمادین قائل می‌شود. در این پژوهش، کارکردها در سه منظومۀ غنایی لیلی و مجنون، یوسف و زلیخا و سلامان و ابسال جامی، به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است تا میزان و کیفیت استفاده از اوصاف با کارکردهای گوناگون، در هر منظومه مشخص گردد و در نهایت به این پرسش پاسخ داده شود که اوصاف در منظومه‌های غنایی غیر از کارکرد تزیینی، چه کارکرد دیگری دارد؟ نتایج حاصل از تحقیق بیانگر اینست که علی‌رغم باور غالب که کارکردِ نمادین، ویژۀ متون عرفانی و رمزی است، در سه منظومۀ غنایی موردنظر، کارکرد نمادین اوصاف، مفاهیم زیادی را در متن گنجانده است، اما با توجه به تفاوت‌های موجود در روایت سه منظومه برای درک مفهوم نمادین اوصاف باید به حوزۀ جغرافی، قبیله، قوم، مذهب و تاریخ رجوع شود؛ از این رو برای درک مفاهیم اوصاف با کارکرد نمادین، از نشانه‌شناسی استفاده شده‌است. براعت استهلال یکی از انواع کارکرد توضیحی اوصاف است که بیشتر در لیلی و مجنون یافت می‌شود و برای کارکرد تزیینی اوصاف در منظومه سلامان و ابسال موردی یافت نشد.
The poets of narrative poems have used description to character settlement and space making, to create attractive narration. Genette has analysied description and its relation between narration and Narrative. He has accepted three Functions about description: Decorative function, Explanatory function and Symbolic function. In this research, in Descriptive - Analytical method, Functions of descriptions have analyzed in Jami's three systems, Josef and Zuleika, Leili and Majnoon and Salaman and Absal to Determine Quality and use of descriptions with different functions and make an answer that which functions lyric systems have? The most common idea is that Symbolic function is just for Erfani systems but this function has many Concepts in systems but to understand concepts should study historical, geographic, Religious, Ethnic, National areas so should use Semiology. Prologue is one of Explanatory functions in Leili and Majnoon and there is no Symbolic function in Salaman and Absal.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش، کارکردها در سه منظومۀ غنایی لیلی و مجنون، یوسف و زلیخا و سلامان و ابسال جامی، به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است تا میزان و کیفیت استفاده از اوصاف با کارکردهای گوناگون، در هر منظومه مشخص گردد و در نهایت به این پرسش پاسخ داده شود که اوصاف در منظومه‌های غنایی غیر از کارکرد تزیینی، چه کارکرد دیگری دارد؟ نتایج حاصل از تحقیق بیانگر اینست که علی‌رغم باور غالب که کارکردِ نمادین، ویژۀ متون عرفانی و رمزی است، در سه منظومۀ غنایی موردنظر، کارکرد نمادین اوصاف، مفاهیم زیادی را در متن گنجانده است، اما با توجه به تفاوت‌های موجود در روایت سه منظومه برای درک مفهوم نمادین اوصاف باید به حوزۀ جغرافی، قبیله، قوم، مذهب و تاریخ رجوع شود؛ از این رو برای درک مفاهیم اوصاف با کارکرد نمادین، از نشانه‌شناسی استفاده شده است.
این اوصاف نیز در روند روایت تأثیر ندارد و کاملاً تزیینی است در وصف آهو از جامی می‌خوانیم: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} این وصف که در چهارده بیت سروده شده‌است، صرفاً برای بیان زیبایی آهو و تزیین متن است و در روایت کارکرد ندارد آخرین نمونه از چنین اوصاف در منظومۀ لیلی و مجنون وصف درخت از زبان خالق اثر است.
همچنین در منظومۀ سلامان وابسال، وصف غلام پادشاه که به تفصیل مطرح شده‌است کارکرد تزیینی دارد؛ زیرا این شخصیت نیز هیچ نقشی در روایت ایفا نمی‌کند: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} در این نوع اوصاف رابطه بین دالّ و معنای صریح، رابطه کاملاً مطابقتی است؛ زیرا مدلول دقیقآً همان چیزی است که از دالّ در ذهن همه خوانندگان وجود دارد.
(
, 
, 
)
