چکیده:
عملکرد ضمیر فاعلی در زبانها متفاوت میباشد. یعنی زبانهای مختلف در برخورد با ضمایر، با توجه به خصوصیات سازههای نحویشان، واکنشهای مختلف از خود نشان میدهند. در برخی از زبانها مانند: زبان فارسی و ترکی ضمیر فاعلی به صورت اختیاری میباشد اما در برخی از زبانها مانند زبان انگلیسی و فرانسه وجود ضمیر فاعلی امری بدیهی میباشد و عدم وجود آن باعث نادستوری شدن جمله میشود. از این رو پارامتری به نام "پارامتر ضمیر انداز بودن" زبانها را در این مقوله از هم جدا میسازد، به عنوان مثال زبان فارسی را جزء زبانهای ضمیرانداز و زبان انگلیسی را ضمیرگذار دسته بندی میکند. تحقیق حاضر به بیان نقش فعل در ضمیر انداز بودن زبان در برخی از گویشهای ایرانی میپردازد. با توجه به مشاهده مثالهای فراوان از زبانهای مختلف، درزبان های ضمیر انداز فعل از قدرت تصریف بالایی برخوردار بود یعنی اینکه با تمام ضمایر فاعلی صرف میشد. و چنانچه ضمیر فاعلی حذف میشد جمله کاملا دستور به دست می آمد. ولی در زبانهای ضمیرگذار فعل قدرت تصریف را نداشت در نتیجه با حذف ضمیر فاعلی مخاطب از تشخیص فاعل جمله عاجز میماند.. با توجه به نتایج به دست آمده میتوان به این نتیجه رسید که صرف فعل میتواند به عنوان یک ممیزی معتبر جهت تشخیص زبانهای ضمیرانداز از زبان های ضمیرگذار ایفای نقش نماید.
خلاصه ماشینی:
بررسي رابطه ي خصوصيات نحوي فعل و پارامتر ضمير انداز بودن زبان در برخي از گويش هاي ايراني براساس رويکرد حاکميت و مرجع گزيني عبدالله ميرزايي دانشجوي دکتري زبان شناسي همگاني ، واحد زنجان ، دانشگاه آزاد اسلامي ، زنجان ، ايران دکتر محمدرضا اروجي (نويسنده ي مسئول ) استاديار گروه زبانشناسي همگاني ، واحد زنجان ، دانشگاه آزاد اسلامي ، زنجان ، ايران دکتر بهزاد رهبر استاديار گروه زبانشناسي همگاني ، دانشکده ي ادبيات و علوم انساني ، دانشگاه علامه طباطبايي ، تهران ، ايران دکتر حيدر حسنلو استاديار گروه زبان و ادبيات فارسي ، واحد زنجان ، دانشگاه آزاد اسلامي ، زنجان ، ايران چکيده عملکرد ضمير فاعلي در زبان ها متفاوت مي باشد .
از جمله اين پارامترها مي توان به پارامتر ضميرانداز بودن يا فاعل تهي اشاره کرد که به عنوان يک پارامتر در بعضي از زبان هاي دنيا مانند فارسي ، عربي ، ترکي ، ايتاليايي وچيني عمل مي کند، يعني در مواقعي مي توان بدون اينکه جمله نادستوري شود ضمير فاعلي را حذف کرد و مخاطب مي تواند با توجه به ساير سازه هاي جمله به فاعل جمله پي ببرد و در برخي زبان ها اگر ضمير فاعلي حذف گردد جمله از لحاظ دستوري با مشکل روبرو مي شود و در نتيجه جمله براي مخاطب قابل درک و فهم نخواهد بود.
جدول ٣- تعامل قلب نحوي و ضمير پي بستي پارامتر فارسي گيلکي لري مازندراني اورامي سوراني ترکي انگليسي قلب نحوي + + + + + + + - ضمير پي بستي + - + - - + - - انوشه (١٣٨٩) در مقاله اي به نام "رويکردي مشخصه بنياد به فرايندهاي مبتداسازي و تأکيد در زبان فارسي " بيان مي کند که مشخصۀ تعريف EPP در زباني مانند انگليسي ، قوي است و از اين رو، در روند بازبيني خود ، سبب ارتقا فاعل به شاخص گروه زمان مي شود.