چکیده:
تأمل فلسفی در مفهوم «فرهنگ» همانا درک تعیّنیافتگیِ امر حادث در حوزه فعل انسان است؛ قلمرویی که محصول تعامل حیات ذهنی انسان و حیات عینیِ محیط بر وی است. در این نوشتار سعی بر آن است که با پژوهشی تطبیقی به نظرات و ایدههای دو متفکر برجستۀ غربی و شرقی، گئورگ زیمل (۱۸۵۸-۱۹۱۸م) و علامه محمدحسین طباطبایی (1281-1360ش /1902-1981م) درباره فرهنگ و چگونگی شکلگیری آن در جوامع انسانی پرداخته شود؛ هریک از دو متفکر مذکور، در عین آنکه جنبهای از این پدیده را توصیف و واکاویدهاند، عمق فلسفی و تحلیل دقیق این پدیده از سوی هر کدام از آنها دلیلی است که باعث میشود نتیجه کارشان با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. به نظر میرسد همانگونه که زیمل برای توجیه شرایط امکان فرهنگ از دوگانه فرم و محتوا استفاده کرده که از خلال آن، نیازهای حیاتی بشر محرّک انباشت فرمهای فرهنگی میشود و در این منظر فرهنگ را محصول فعل انسان در پاسخ به نیازهای خود میداند، علامه طباطبایی نیز برای آن بخش از حیات انسان که تغییر و تحول از خصوصیات لاینفک آن است (با مسامحه) مفهوم اعتباریات را به کار برده و آن را محصول تعامل اقتضائات انسانی با محیط زندگی وی میداند که اثرات خارجی و واقعی برای زیست انسانی به همراه دارد؛ شرایطی که از خلال آن حیات اجتماعی و نهادهای اساسی تشکّل مییابد.
Thinking on the concept of "culture" is understood as the happens in the field of human action, this is the realm of the interaction of human mental life and the life of his objective. This paper is a comparative study on the views of two thinkers, Georg Simmel (1858-1918) and Allama Mohammad Hossein Tabatabai (1902-1981) focused on the culture and the formation of human communities; Although it has investigated each of these two thinkers aspect of this phenomenon, but philosophical depth and detailed analysis of this phenomenon will be investigated by each of them the result of their work with greater accuracy. Simmel be justified conditions of culture based on the needs of human life. He is convinced that culture is a product of human action in response to their needs. Allameh tabatabaei applied the concept of Contingents to that part of human life that change is inseparable from the characteristics and it knows the outcome of the relationship between man and environment requirements of his life.