چکیده:
شعر عاشورایی با تاثیر از قیام کربلا از دوره آغاز شکلگیری تا هنگام تحول و شکوفایی، برخورداری از زبانی فخیم و درون مایه هایی منحصربهفرد بهتدریج ساختار لفظی و معنوی و سبک بیانی خاص خود را یافت و با خلق آثار چشمگیر و قابل اعتنا، زمین هایجاد مکتب شعری مستقلی را از آن فراهم ساخت. در نتیجه شعر عاشورایی را میتوان این چنین تعریف کرد: شعری است که در و یاران باوفایش سروده شده و میتوان سال ۶۱ هجری را سال شروع این شعر دانست. (ع) مورد امام حسین در این مقاله تلاش شده است نگاه شاعران معاصر به واقعه عاشورا بازنمایی و نمادهای عاشورایی در شعر آنها تبیین شود. در نوشتار حاضر تصاویر عاشورایی در آثار شاعرانی؛ چون: موسوی گرمارودی. قیصر امینپور، محمد حسین کسرایی، علی معلم، صغیر اصفهانی، مشفق کاشانی و مردانی بررسی و تحلیل شده است.
The impact of the uprising of Karbala from the period of beginning the formation to the development and flourishing on Ashura poetry, with its lofty language and unique themes that eventually found its specific expressive style of spiritual verbal and with dramatic works worthy of attention and reliable provided an independent school a poetry. As a result Ashura poetry can be defined like this: Is poem about Imam Hussein and his loyal companions that composed in year 61 Hijri as the year of start this poetry. In this article, recent poets look in represent the symbols of Ashura event in their poetry and explaining the purpose of poetry composed in this case study in the world. In this paper , Ashura images in the works of poets such as Mousavi Garmaroudi, Qaisar Aminpoor, Kasraie, Moalem , Saghir , Moshfegh Kashani , Mardani have been analyzed and studied.
خلاصه ماشینی:
شعر عاشورایی را بهواسطه مضامین آن میتوان چنین تعریف کرد: شعری است در برگیرنده آنچه درکربلا اتفاق افتاده و شخصیتها و نمادهایی است که در عاشورا حضورداشتهاند؛ در واقع شعرعاشورایی از همان سالی که در کربلا این اتفاق افتاد، یعنی سال 61 هجری شروع شده وتاکنون نیز ادامه دارد و شاعران بسیاری چه غير عرب و چه عرب، درقالبهای مختلف شعری در اين موضوع طبعآزمايي كردهاند.
جان خواهر سوی شامت میبرند; در مـــیان بـــزم عامت میبرند در حضورت میزند از کین یزید; چوب خزران بر لب من آن عبید (صغیر، 1348 :66) موسوی گرمارودی با ترکیباتی مانند: «محمل شکیب ره عشق» و «هودج تحمل دشوار» به صبر و شکیبایی زینب (س) اشاره دارد و او را مروج پیام عاشورا در ادوار مختلف معرفی میکند: هم محمل شکیب ره عشق گشتهای; هم هودج تحمل دشوار بودهای در کربـــلا تـا آن سخن ناشنیدهای; کاویز گوش خلق به ادوار بودهای ; (موسوی گرمارودی،1388: 204) علی معلم با تصوير زيباي مرغان بستان خدا از طفلان كربلا ياد ميكند: نـــوبــاوگان مصطفی را سر بـریدنــد; مرغــــان بـــستان خـدا را ســر بـریدند در برگ ریزباغ زهرا بـــرگ کــردیــم; زنجـــیر خــاییـدم و صبر مـــرگ کردیم (معلم66:1360) چون دیـد نعش اکبـر، لیلای داغ دیده; پیراهـن صبـوری، مجنـون صفت دریــده دامن کشان و افتان آمد به سوی میدان; با گیســوی پــریشان بـا قـامـت خمیــده چون دید نوجوانش آرام جسم و جانش; چون مرغ نیمه بسمل در خاک وخون تپیده (رسا،313:1340) از دیگر تصاویر تعدی عاشورا میتوان به سر برنیزه بودن امام حسین (ع) یا چشم انتظاری اهل حرم برای آب که حضرت ابوالفضل(ع) برایشان بیاورد: پـــر از عشــق نـــیـستان ســینـــة او; غــــم غـــربت، غـــم دیــــریــنـــة او سرش بـــر نی، تـــنش قـعر گـــودال; ادب را گــــه الـــف گــردیـد گـــه دال (امین پور،165:1372) سر خورشید بر آن نیزه خونین مـیگفت; که بچهها بر سر آن پیکر صدچاک گذشت (مردانی،1420:1386) گـاهی بر سر نی بود زمانی ته گـــودال; طی کرد گل من چه فـــرازی چـــه نشیبی (بیابانکی،111:1387) آن روز کــه بــا بیرقی ازیک سر بی تن; تـــا شـــام شــدی قـــافـله سالار اسیران (منزوی،293:1386) چشم انتظاری اهل حرم برای آب و باد/ تو را با مشام خیمه گاه/در میان نهاد/ و انتظار در بهت کودکانه حرم/ طولانی شده (حسینی،1371/38).