چکیده:
هدف: هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی آموزش و درمان فراشناختی و مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر احساس انسجام و افسردگی در همسران مردان وابسته به مواد بود. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری 3 ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل همسران مردان وابسته به مواد مراجعهکننده به مرکز درمان و بازتوانی اعتیاد دکتر معینی شهر گرگان از سال 1387 تا 1397 بود. از بین آن ها، 45 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (هر یک 15 نفر) و یک گروه گروه کنترل (15 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایش اول آموزش و درمان فراشناختی افسردگی و گروه آزمایش دوم مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری را دریافت نمودند و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. برای جمع آوری دادهها از پرسش نامه احساس انسجام و مقیاس افسردگی بک استفاده شد. دادهها با روش تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند. یافتهها: نتایج نشان داد که هر دو مداخله منجر به افزایش معنادار احساس انسجام و کاهش معنادار افسردگی در همسران مردان وابسته به مواد شدند. همچنین، بین اثربخشی دو مداخله بر احساس انسجام و افسردگی در دو گروه آزمایش تفاوت معنا داری وجود نداشت. به علاوه، این نتایج در طول مرحله پیگیری پایدار باقی ماندند. نتیجهگیری: هر دو مداخله آموزش و درمان فراشناختی و مدیریت استرس شناختی-رفتاری میتوانند به عنوان مداخلاتی سودمند در همسران مردان وابسته به مواد بهکار گرفته شوند.
Objective: The aim of this study was to compare the effectiveness of metacognitive education and treatment and cognitive-behavioral stress management on feeling of cohesion and depression in the spouses of substance-dependent men. Method: The present study was quasi-experimental with pretest-posttest and 3-month follow-up design with a control group. The statistical population of the study included the spouses of substance-dependent men referred to Dr. Moeini addiction treatment and rehabilitation center in Gorgan from 2008 to 2018. Among them, 45 people were selected by convenience sampling method and randomly assigned into two experimental groups (15 people for each group) and a control group (n=15 people). The first experimental group received metacognitive education and treatment for depression and the second experimental group received cognitive-behavioral stress management and the control group did not receive any intervention. The cohesion feeling questionnaire and the Beck depression scale were used to collect data. The data were analyzed using analysis of variance with repeated measure. Results: The results showed that both interventions led to a significant increase in feeling of cohesion and a significant decrease in depression in the spouses of substance-dependent men. Also, there was no significant difference between the effectiveness of the two interventions on feeling of cohesion and depression in the two experimental groups. In addition, these results remained stable in the follow-up phase. Conclusion: Both interventions of metacognitive education and treatment and cognitive-behavioral stress management can be used as beneficial interventions in the spouses of substance-dependent men.
خلاصه ماشینی:
در جسـتجوهای انجام شـده در مطالعات داخلی و خارجی توسـط پژوهشـگر این مطالعه دیده شـد که اثربخشـی آموزش و درمان فراشـناختی و نیز مدیریت اسـترس به شـیوه شـناختی-رفتاری در مورد جامعه همسـران مردان وابسـته به مواد مورد بررسـی قرار نگرفته اسـت .
بنابراین ، پژوهش حاضـر جهت کمک به حل مشـکلات چندجانبه زنان دارای همسـر وابسـته به مواد، به بررسـی تفاوت اثربخشـی آموزش و درمان فراشـناختی و مدیریت اسـترس به شـیوه شـناختی-رفتاری بر احسـاس انسـجام و افسـردگی در همسـران مردان وابسـته به مواد 1.
Lysaker, Hofmann & Hautzinger پرداخت و به دنبال پاســخگویی به این ســوال اصــلی بود که آیا بین اثربخشــی آموزش و درمان فراشــناختی و مدیریت اســترس به شــیوه شــناختی-رفتاری بر احســاس انســجام و افسردگی همسران مردان وابسته به مواد تفاوت وجود دارد؟ روش جامعه ، نمونه و روش نمونه گیری پژوهش حـاضـــر نیمـه آزمـایشـــی ـبا طرح پیش آزمون -پس آزمون و پیگیری ٣ مـاهـه ـبا گروه کنترل بود.
1. Metacognitive Training for Depression (D-MCT) جدول ١: خلاصه پروتکل درمانی آموزش و درمان فراشناختی افسردگی (دانشگاه هامبورگ ، ٢٠١٤) )به تصویرصفحه مراجعه شود)1 مـداخلـه مـدیریـت اســـترس بـه شـــیوه شـــنـاختی-رفتـاری طبق روش آنتونی (آنتونی و همکاران ، ١٣٨٨) در جدول ٢ ارائه شده است .
بحث و نتیجه گیری پژوهش حاضـر با هدف مقایسـه اثربخشـی آموزش و درمان فراشـناختی و آموزش مدیریت اسـترس به شـیوه شـناختی-رفتاری بر احسـاس انسـجام و افسـردگی در همسـران مردان وابسـته ـبه مواد انجـام شـــد.
نتیجه دیگر این پژوهش نشـان داد که مدیریت اسـترس به شـیوه شـناختی-رفتاری باعث افزایش احسـاس انسـجام همسـران مردان وابسـته به مواد شـد.