چکیده:
ضرب المثلها جزئی از ادبیات شفاهی هستند که در هر زبان و فرهنگی گفته و شنیده میشوند، ولی موضوعات دربرگیرنده ضرب المثلها از جامعه ای به جامعه ی دیگر متفاوت بوده و بیانگر مسائل مورد علاقه یا انزجار مردم آن جامعه و در واقع انعکاسی از فرهنگ اصیل و شایع هر جامعه است. از ویژگیهای ضرب المثلها مجهول المولف بودن، انتقال شفاهی از نسلی به نسل دیگر و مجهول بودن خاستگاه ضربالمثلها است. از آنجا که شکل گیری ضربالمثلها هیچ گونه پشتوانه ی منطقی و علمی ندارد» بنابراین هر چه افراد جامعه از مراحل رفتارهای سنّتی و غیر منطقی به طرف رفتارهای منطقی و حساب شدهتر متمایل میشوند» از رواج امثال و حکم کاسته میشود و افراد در تایید پا نفی امری کمتر به ضربالمثل استناد میکنند» زیرا در اثبات یا رد موضوع مورد نظر خود بهتر و بیشتر میتوانند از استدلالات منطقی استفاده کنند. بعضی ازضربالمثلها سویهگیری جنسیتی دارند. هدف این مقاله آن است که مشخص نماید که میزان استفادهاز این نوع ضربالمثلها در بین مردم شهر تهران چگونه است. روش پژوهش پیمایشی بوده است. مردم شهر تهران جامعه آماری این پژوهش بوده و ابزار اندازهگیری پرسشنامه محقّقساخته است. در این پرسشنامه ضربالمثلهای جنسیتی در بین ضربالمثلهای عمومی قرار گرفت و توسط ۷۱ نفر از مردان و زنان دردسترس در شهر تهران پرشد. از جمله یافتههای این پژوهش ایناست که میزان شنیدن ضربالمثلهای جنسیتی در بین مردان ۰/۹۳ و در زنان ۰/۷۴ در مقیاس ۰ تا ۴ بوده است. با توجه به یافتهها چنین میتوان نتیجهگیری کرد که میزان کاربرد ضربالمثلهای جنسیتی در حجم نمونه مورد نظر در حد بسیار کم است.
Proverbs are part of the oral literature said and heard in each language and culture, but their subjects differ from society to society. They show the interests and disgusts of every society and in fact they are the reflection of the culture of each society, as well. Characteristics of proverbs include anonymous author, oral transmission from generation to generation, and unknown origin. Since the formation of a proverb has no logical or scientific base, whatever the members of a society distance themselves from traditional and irrational behavior towards rational manner, then the use of proverb is reduced and in approving or rejecting a case individuals use proverb less, as logical reasoning helps them more. Some of these proverbs has gender base. The aim of this article is to determine the amount of the use of gender proverbs among people in Tehran. The methodology is based on survey research method. Statistical population is people in Tehran and the measurement tool is researcher- made questionnaire. Gender proverbs were set among common proverbs and 71 people including men and women in Tehran had filled the questionnaires. One of the most important findings of this project is that the amount of the use of gender proverbs among men is 0.93 and among women is 0.74 in the 0-4 scale in this statistical population.