چکیده:
استعاره، از مهمترین پدیدههای زبانی است که مورد توجه علما، فلاسفه و ادبا و اخیرا زبانشناسان واقع شده است. با توجه به اهمیّت موضوع، دراﯾﻦﻣﻘﺎﻟﻪﮐﻪﺑﺨﺸﯽازﭘﮋوﻫﺸﯽوﺳﯿﻊدرﺑﺎرهی بررسیﮐﺎربردﻧﻈﺮیهیمعاصر استعاره [1] (1992) لیکاف [2] درﺗﺒﯿﯿﻦساختارهای استعاری زبان روزمره است، ﻣﯽﮐﻮﺷﯿﻢﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪﻣﺒﺎﻧﯽاین چارچوب نظری که بر درک مفاهیم انتزاعی از طریق کاهش در مقیاس بشری تاکید دارد، کارکرد فرایند استعاره را در گفتار روزمرهی گویشوران فارسی با تکیه بر جامعهی آماری پژوهش محک بزنیم. بدین منظور، نگارندگان به صورت تصادفی، پنجاه نفر از دانشجویان را گزینش کرده، به روش میدانی30 ساعت از مکالمهی آنان را در سه بافت زبانی متفاوت و در طول 3 ماه ضبط و گردآوری کردند. پس از نگارش دادههای زبانی، تعداد 122 عبارت استعاری استخراج گردید که با تحلیل دادهها، مشخص گردید؛ بخش قابل توجّهی از گفتار نمونهی آماری تحقیق، استعاری است و انواع استعارههای مفهومی در گفتار آنان دیده میشود؛ در این میان استعارهی ساختار رویداد، بیشترین بسامد وقوع و استعاره جهتی کمترین بسامد وقوع را داشته است. در نتیجه، ادعای لیکاف (1992) مبنی بر جهانی بودن این نظریه در مورد زبان فارسی تایید شد. در نهایت معلوم گردید بافت زبانی [3]، تاثیری مستقیم بر کاربرد استعاره در گفتار روزمره دارد. به عبارت دیگر هر چه بافت جنبه رسمی تری داشته باشد، استعاره در گفتار کمتر و هر چه جنبهی غیر رسمی یابد استعاره بیشتر میشود. 1. The contemporary theory of metaphor 2. George Lakoff 3. Linguistic context
Metaphor is the most commonly linguistic phenomenon debated by the scientists, philosophers, writers and linguists. This research aims at describing the function of the metaphor in everyday speech samples of Persian speakers. To this purpose, the authors randomly selected fifty Persian speaker students among others in the college of Human Sciences, in Islamic Azad University of Ahwaz. Required samples collected via recording 30 hours of their speech presented in three different predetermined linguistic contexts. As many as 122metaphorical expressions were extracted, out of 1000 recorded sentences. Our statistical analysis and the results indicated that a significant part of the Persian speaker’s samples are metaphorical and various types of conceptual metaphors such as ontological metaphors, structural metaphors, event structure metaphors, proverbs and stereotyped phrases could be found in their speech samples. The results also made it clear that the linguistic context has remarkable effects on the use of metaphor in discourse. In other words, in the formal situation, the use of metaphor was less than the informal situation. That is to say, the more formal the linguistic context is metaphor is less frequently used and the more linguistic context is informal, using metaphor is commonly more frequent.
خلاصه ماشینی:
ليکاف (١٩٩٢) در جهت تکامل بخشيدن به نظريات قبلي خود درباب استعاره «نظريه ي معاصر استعاره » را مطرح ساخت که بر اساس آن ، استعاره صورت ثانوي و تحريف شده ي زبان به شمار نمي آيد و به معاني واژگان مربوط نمي شود، بلکه با نحوه ي مفهوم 11 سازي پيوند يافته و نوعي فعاليت تعبيري است که ميان دو قلمرو يا حوزه ي مبدأ و مقصد ١٢ به وجود مي آيد؛ به سخن ديگر، استعاره در اين ديدگاه از يک واژه يا عبارت ساخته نمي شود بلکه از شباهت هستي شناختي و معرفت شناختي ميان دو حوزه ي مفهومي مبدأ و مقصد پيدا مي شود.
Source domain ____________________________________________________________________________________________ انتخاب يک نمونه از جامعه آماري مورد نظر، در جهت اثبات هدف تحقيق ، به تحليل و توصيف ساختارهاي استعاري گفتار روزمره ي آنان بر پايه ي رويکرد شناختي نظريه ي معاصر استعاره و انواع استعارهاي مفهومي ١٣ ليکاف و جانسون ١٤ (١٩٨٠) پرداخته اند.
روش شناسي پژوهش نگارندگان در چارچوب مباني نظريه ي معاصر استعاره ليکاف (١٩٩٢) و با هدف تبيين کارکرد استعاره در گفتار روزمره ي گويشوران فارسي زبان ،از ميان دانشجويان فارسي زبان مشغول به تحصيل در دانشگاه آزاد اسلامي واحد اهواز، در سال تحصيلي( ٩٤-٩٥ )، تعداد ٥٠ نفر را به شيوه ي تصادفي به عنوان نمونه ي آماري مورد نظر برگزيدند.
بر اين اساس ساختار مفهومي جملات توليد شده توسط گويشوران بر پايه ي نگاشت فوق به اين صورت است که گويشوران فارسي زبان نمونه ي آماري پژوهش مفهوم انتزاعي «وقت » در حوزه ي مقصد را از طريق مفهوم محسوس و تجربي «پول يا کالاي با ارزش » فهميده و در گفتار خود به کار برده اند.