چکیده:
مقدمه موصله از منظر دانشیان اصول فقه شیعه
۱ ۳
سید علی جبارگلباغی ماسوله
مقدمه ی موصله » یکی از مباحث نظری مقدمه ی واجب است که ظاهرا » مرحوم شیخ محمد حسین
دانشیان اصول قرار دارد . تعریف.» دلایل » ارادها و تفسیرهای بیان شده برای مقذمه ی موصله :
پرسش و موضوع اصلی ای است که نوشتار حاضر مترصد نیل به آن می باشد. پژوهش توصیفی
تحلیلی به نگارش در آمده در نوشتار کنونی» این نتیجه را فرا روی می نهد که درستی دیدگاه مقدمه ی موصله، به فرض پذیرش اصل ملازمهی بین مقدمه ذی المقدمه، وابسته است.
خلاصه ماشینی:
مقدمه يکي از مباحثي که از دير باز در دانش اصول فقه مورد سخن و بحث مي باشد، وجوب يا عدم وجوب مقدمات واجب است بدين بيان که آيا مقدمات واجب شرعي، همانند خود واجب ، داراي وجوب شرعي مي باشد ؟ به ديگر سخن ، آيا ميان وجوب شرعي عمل واجب و وجوب شرعي مقدمات آن ، ملازمه ي عقلي برقرار است ؟ درباره ي وجوب مقدمات واجب ، ديدگاه هاي فراواني وجود دارد که در ذيل به مهم ترين آن ها اشاره مي شود : ١- مقدمه واجب ، مطلقاً واجب است (آخوند خراساني ٢٠٠/١) ؛ ٢- مقدمه واجب ، مطلقاً واجب نيست (قمي ١٠٤/١ ، فياض ٤٣٨/٢ ، سبحاني ٢٢٠/١)؛ ٣- مقدمه واجب ، به شرطي واجب است که مکلف ، قصد و اراده ي انجام ذي المقدمه را داشته باشد (عاملي /٧١) ؛ يعني اراده انجام ذي المقدمه شرط وجوب مقدمه است و چنان چه مکلف قصد انجام ذي المقدمه را نداشته باشد، اصلاً مقدمه بر او واجب نمي باشد؛ ٤- تنها ، مقدمه اي واجب است که با قصد رسيدن به ذي المقدمه توأم باشد (کلانتر ٣٥٤/١-٣٥٣) در اين ديدگاه ، قصد ذي المقدمه ، شرط و قيد واجب است و با واجب شدن ذي المقدمه ، مقدمه هم بر مکلف ، واجب مي باشد اما مقدمه اي که با قصد رسيدن به ذي المقدمه همراه و آميخته است ؛ ٥- مقدمه در حال ايصال واجب است به نحوي که ايصال نه قيد وجوب و نه قيد واجب بلکه به نحو قضيه حينيه مي باشد (کاظمي ٢٩٢/١، بروجردي ٣٣٠/١ ، حائري يزدي ١/ ٨٦) ؛ ٦- مقدمه موصله واجب است ولي مقدمه غير موصله واجب نمي باشد (اصفهاني /٨٦) .