چکیده:
شیوع بیماری کرونا اگرچه در ابتدا پیامدهای زیست محیطی مثبتی به همراه داشت، اما پس از مدتی، افزایش چشمگیر پسماندهای کرونایی، به تهدیدی جدی برای محیط زیست تبدیل گشت. بر همین اساس تحقیق حاضر به روش کیفی گرانددتئوری به تحلیل رفتار زیست محیطی در مواجهه با پسماندهای کرونایی در میان شهروندان بالای 18 سال شهر بروجرد پرداخته است. تعداد نمونه، 26 نفر بودند که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. روش گردآوری داده ها مصاحبه عمیق و روش تجزیه و تحلیل داده ها، نظریه مبنایی بوده است که در طی سه مرحله کدگذاری متن مصاحبه ها، در نهایت مدل پارادایم گرانددتئوری استخراج شده است. همچنین به منظور اعتباریابی تحقیق از روش «اعتبار اعضا» و برای سنجش پایایی از روش «توافق درون‌موضوعی» استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که دو عامل «مکانیزم‌های پیشگیری» و «مکانیزم‌های درمان» سبب بروز پدیده «پسماندزایی کرونایی» شده و کنشگران در اثر وقوع آن، «رفتار زیست‌محیطی» را در یکی از انواع: 1)محیط‌دوستانه (مسئولانه)، 2)محیط‌نبینانه (لاقیدانه) و 3)محیط ستیزانه (وندالیستی) به عنوان راهبرد اتخاذ نموده اند که تحت تأثیر بستر حاکم و شرایط مداخله‌گر صورت گرفته است. بستر حاکم عبارت بودند از: 1)ویژگی‌های جمعیت‌شناختی فرد، 2)زیرساخت‌های بهداشتی-مراقبتی-درمانی، 3)زیرساخت‌های آموزشی، 4)نرخ شیوع بیماری کرونا. شرایط مداخله‌گر نیز عبارت بودند از: 1)ویژگی‌های شخصیتی فرد(تعهد و حساسیت زیست‌محیطی)، 2)ویژگی‌های اجتماعی فرد(بینش و نگرش زیست‌محیطی)، 3)جامعه‌پذیری(دانش و آگاهی زیست‌محیطی)، 4)فرهنگ‌سازی (هنجار و ارزش زیست‌محیطی)، 5)سیاست‌های دولت(اعتماد و تعلق زیست‌محیطی). در نهایت رفتار زیست محیطی کنشگران دو گونه پیامد را به دنبال داشته است: 1)مثبت: پالایش محیط زیست و 2)منفی: آلایش محیط زیست.
خلاصه ماشینی:
(ايسپا،١٣٩٩: ٢٩ و ٤٨) اين راهکار که عموما بهترين روش پيشگيري از ابـتلاي به بيماري کرونا و گسترش آن ، قلمداد ميگردد، مشکلاتي را به همـراه داشـته اسـت بـه طوري که رها شدن ماسک هاي استفاده شده در طبيعت ، محيط زيست را به خطر انداختـه است چرا که بيشتر اين ماسک ها و دستکش ها از مواد پلاستيکي ماندگار ساخته شـده انـد و م توانند تا صـدها سـال در محـيط زيسـت بـاقي مانـده و تـأثيرات مخـرب زيـادي بـر محيط زيست و سلامت مردم داشته باشند.
پيشينه تجربي تحقيق بــا توجــه بــه نوظهــور بــودن پديــده شــيوع ويــروس کرونــا در جهــان و وجــود محدوديت هاي پژوهشي به واسطه گسـترش بيمـاري، هنـوز آنچنـان کـه بايـد و شـايد، پژوهش ها و مطالعات کافي به ويژه از منظر جامعه شناختي در اين حوزه صـورت نگرفتـه است اما ميتوان به منظور مرور برخي از پژوهش ها ي مرتبط با موضوع تحقيـق حاضـر، به برخي از پژوهش هاي انجام شده در رابطه با رفتار زيست محيطي اشاره نمود.
در ميان مطالعات داخلي و خارجي مرتبط با پيامدهاي زيست محيطي کرونا نيز، دريـابيگيزنـد و واعظـيهيـر(٢٠٢٠) در تحقيقـي بـه بررسي بر چالش هاي نوظهور «مديريت پسماند»١ در تهران بر اثر شيوع کرونا پرداخته انـد و به اين نتيجه دست يافته اند که استفاده گسترده از تجهيزات حفاظتي شخصي، ضـايعات نساجي و پلاستيک به ميزان قابل توجهي افزايش يافته است در حدي که به طور متوسط ، روزانه بيش از ٤.
(
, 
, 
)
