چکیده:
درماندگی مالی بانکها مسئلهای جدی برای حیات اقتصادی کشورهاست. هزینههای فردی و اجتماعی بحرانهای مالی موجب میشود که پژوهشگران به بررسی آثار بحرانهای مالی بر ابعاد مختلف عملکرد مؤسسههای تجاری بپردازند. این مقاله با بررسی اثر بحران مالی داخلی بر عملکرد بانکها براساس مدل CAMEL در دوره زمانی 1388 تا 1394 در پی پاسخ به این پرسش است که آیا بحرانهای مالی تأثیری بر عملکرد بانکها داشته است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا بانکها برای بهبود عملکرد خود و خروج از بحران مالی به فعالیتهای غیرعملیاتی روی آوردهاند؟ نمونه آماری این پژوهش شامل 9 بانک تجاری است که به شرط دارا بودن شرایط پژوهش انتخاب شدهاند. در صورت وجود یکی از این شرایط بانک با بحران روبهروست: داشتن زیان در سه سال متوالی (زیان عملیاتی، زیان خالص یا زیان انباشته)، کاهش سود تقسیمی هر سال نسبت به سال پیش به میزان بیش از 40 درصد، و مشمول ماده 141 قانون تجارت بودن شرکتهای مورد بررسی. نتایج پژوهش با استفاده از مدل رگرسیونی نشان میدهد که که در سطح اطمینان 95 درصد، بحران مالی تنها با سودآوری رابطه منفی و معنادار دارد و با دیگر شاخصهای ارزیابی عملکرد رابطه معناداری ندارد. همچنین، فرضیه ششم پژوهش نشان میدهد که بانکها با افزایش بحران مالی به فعالیتهای غیرعملیاتی روی نمیآورند.
خلاصه ماشینی:
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که آیا بحرانهای مالی تأثیری بر عملکرد بانکهای ایران داشته است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا بانکها برای بهبود عملکرد خود و خروج از بحران مالی به فعالیتهای غیرعملیاتی یا به سخنی بهتر فعالیتهای خارج از ترازنامه روی آوردهاند؟ فرضیههای این پژوهش نیز به شرح زیر تدوین شده است: فرضیه اصلی اول: بحران مالی اثری معنادار بر عملکرد بانکها دارد؛ فرضیه فرعی اول: بحران مالی اثری معنادار بر کفایت سرمایه بانکها دارد؛ فرضیه فرعی دوم: بحران مالی اثری معنادار بر کیفیت داراییهای بانکها دارد؛ فرضیه فرعی سوم: بحران مالی اثری معنادار بر کیفیت مدیریت بانکها دارد؛ فرضیه فرعی چهارم: بحران مالی اثری معنادار بر سودآوری بانکها دارد؛ فرضیه فرعی پنجم: بحران مالی اثری معنادار بر نقدینگی بانکها دارد؛ فرضیه اصلی دوم: بحران مالی اثری معنادار بر فعالیتهای غیرعملیاتی دارد؛ فرضیه فرعی ششم: بحران مالی اثری معنادار بر اقلام زیرخط ترازنامه بانکها دارد.
جدول 3: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش نماد متغیر, نام متغیر, میانگین, میانه, حداکثر, حداقل, انحراف معیار CAR, کفایت سرمایه, 09/0, 07/0, 19/0, 03/0, 04/0 AQR, کیفیت دارایی, 52/14, 48/13, 99/32, 38/5, 64/6 MQR, کیفیت مدیریت, 48/1, 22/1, 64/3, 66/0, 69/0 ROA, سودآوری, 02/0, 01/0, 04/0, 03/0-, 01/0 ROE, سودآوری, 16/0, 19/0, 41/0, 60/0-, 16/0 LQ1, نقدینگی, 02/0, 01/0, 17/0, 001/0, 04/0 LQ2, نقدینگی, 01/0-, 05/0-, 60/0, 19/0-, 15/0 BSU, اقلام زیرخط ترازنامه, 192523, 97888, 917614, 26683, 217436 CRISIS, بحران مالی, 13/0, 0, 1, 0, 34/0 OLEV, اهرم مالی, 06/0, 01/0, 72/0, 001/0, 34/0 SIZE, اندازه بانک, 48/19, 73/19, 29/21, 78/16, 18/1 GROWTH, رشد درآمد, 50/0, 21/0, 86/4, 12/2-, 30/1 CFO, وجه نقد عملیاتی, 02/0, 01/0, 11/0, 10/0-, 04/0 مقدار میانگین کیفیت دارایی (52/14) نشان میدهد بهطور میانگین در بانکهای مورد بررسی، نسبت دارایی بانک به جمع حقوق صاحبان سهام حدود 15 برابر است؛ به سخنی دیگر، بانکها بیشتر داراییهای خود را از طریق استقراض (بدهی) کسب کردهاند که نشاندهنده اهرم بسیار بالای بانکهاست که البته اهرم بالا از ویژگیهای ذاتی بانکهاست.