چکیده:
در این پژوهش رابطه هزینه آموزشی دولت با توسعه انسانی در ایران در سالهای 1394-1369 مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش تحقیق اسنادی و پیمایشی از نوع تحلیل دادههای ثانویه است. دادههای مربوط به توسعه انسانی از سایت (UNDP) و دادههای مربوط به هزینههای دولتی در آموزش، بهداشت، رفاه و تأمین اجتماعی و امور اقتصادی از قوانین بودجه استخراج شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و مدلسازی با روش (ARDL) و تابع تولید کاب-داگلاس تعمیمیافته و تخمین آن با دادههای سال 1369 تا 1394 انجام شده است. یافتهها نشان میدهد که در کوتاهمدت و بلندمدت، هزینههای رفاهی تأثیر مثبت و هزینههای آموزشی تأثیر منفی بر شاخص توسعه انسانی دارد. هزینههای بهداشتی تأثیری بر آن ندارد و هزینههای اقتصادی در کوتاهمدت اثر مثبت دارد و در بلندمدت بدون تأثیر است. این نتیجه بیانگر پیچیدگی رابطه هزینههای آموزشی با توسعه انسانی است. اثر مستقیم افزایش هزینههای آموزشی (به شرط تخصیص بهینه بودجه و حیف و میل نشدن آن) بالارفتن سطح دانش عمومی و افزایش توسعه انسانی است. اما به دلیل محدودیت بودجه، افزایش هزینههای آموزشی میتواند باعث کاهش بودجه سایر بخشها، از جمله کاهش هزینههای بهداشتی و سرمایه گذاریهای توسعهای شود که نتیجه آن کاهش توسعه انسانی است. بنابراین اثر غیرمستقیم و جمع دو اثر مستقیم و غیرمستقیم هزینههای آموزشی بر شاخص توسعه انسانی، میتواند منفی باشد.
In this research, it has been studied relationship of government’s educational cost on the human growth and development in Iran in the years of 1990 - 2015. Research method is documentary and using the survey based on the analysis of secondary data. It has been extracted data related to the human development from the site of UNDP and data of governmental costs in education, health, welfare and social security and economic affairs from budget laws. Analysis of information and modeling have been generalized using the method of (ARDL) and based on Cobb-Douglas’s production function and estimated by data of years of 1990 – 2015. Findings show welfare costs have both in the short-term and in the long-term a positive effect and educational costs a negative effect on the index of human development, and cost in health hasn’t any effect on it. The economic costs in the short-term have a positive effect and in the long-term no impact. It shows complexity of relationship of the educational costs with the human development. Increasing educational costs (provided optimal allocation of educational budget and its no-losing) increases level of general knowledge and index of human development. However, increasing educational costs can decrease budget of other sections including the healthy costs and developmental investments and, as a result, human development. Therefore, indirect effect and sum of the direct and indirect effects of educational costs on the index of human development can be negative.
خلاصه ماشینی:
صادقي (١٣٩٣) در بررسي رابطه بلندمدت بين مخارج آموزشي، بهداشتي، امنيت و رفاه اجتماعي و رشد اقتصادي در ٥٧ کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامي طي سال هاي ٢٠١٠-١٩٧٠ با روش حداقل مربعات پويا در داده هاي تابلويي به اين نتيجه رسيده است که مخارج آموزشي و رفاه اجتماعي تأثير مثبت و مخارج بهداشتي و کسري بودجه دولت تأثير منفي و معنيداري بر رشد اقتصادي کشورهاي مورد مطالعه داشته اند.
مروري بر نتايج پيشينه تحقيق نشان ميدهد که اثر هزينه هاي دولت در آموزش بر رشد و يا توسعه انساني از ديد پير پائولو ساوتي (٢٠١٦)، هاکان اوزتونک و همکاران (٢٠١٥)، نارايان و همکاران (٢٠١٠)، کلومبير (٢٠٠٠)، بام و لين (١٩٩٣)، نوري نائيني و همکاران (١٣٩٦)، شاهيوندي (١٣٩٦)، صادقي (١٣٩٣)، باسخا و همکاران (١٣٩٠)، مشکاني و همکاران (١٣٩٠)، موسوي خامنه و همکاران (١٣٨٩) و پورفرج (١٣٨٤) مثبت و از نگاه جودي اگو و همکاران (٢٠١٥) منفي است .
اثر هزينه هاي دولتي بهداشت بر رشد و يا توسعه انساني از ديد وانگ کوان -مين (٢٠١١)، نارايان و همکاران (٢٠١٠)، نوري نائيني و همکاران (١٣٩٦)، پناهي و آل عمران (١٣٩٤)، شاهيوندي (١٣٩٦) و باسخا و همکاران (١٣٩٠) مثبت و از نظر جودي اگو و همکاران (٢٠١٥)، کلومبير (٢٠٠٠) و صادقي (١٣٩٣) منفي است .
به دليل اينکه در تحقيقات پيشين ، رابطه بين هزينه هاي دولت در آموزش ، بهداشت ، رفاه و تأمين اجتماعي و امور اقتصادي با توسعه انساني، به طور مستقيم بررسي نشده است ، ضرورت پرداختن به اين موضوع احساس گرديد.
فرضيه متناظر با اين مدل عبارت است از: بين هزينه دولت در آموزش ، بهداشت ، رفاه و تأمين اجتماعي و امور اقتصادي و توسعه انساني رابطه وجود دارد.