چکیده:
جنگلها به عنوان یکی از مهمترین منابع طبیعی تجدیدشونده نقش حیاتی در پایداری زیستبومها ایفا مینمایند. یکی از مهمترین آشفتگیهای مؤثر بر اکوسیستمهای جنگلی زاگرس، آتشسوزی جنگل میباشد. بنابراین شناسایی مناطق بحرانی آتشسوزی جهت کاهش خساراتهای احتمالی، امری لازم و ضروری است. هدف این تحقیق، بررسی میزان تأثیر متغیرهای مؤثر در ایجاد آتشسوزی و تهیه نقشه خطر آتشسوزی میباشد. به همین منظور متغیرهای مؤثر بر آتشسوزی شامل ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از آبراههها و فاصله از جاده جهت تعیین تأثیر هریک در آتشسوزی، بررسی شدند. نقشه ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت جغرافیایی با کمک مدل رقومی ارتفاع تهیه شد. نقشههای فاصله از مناطق مسکونی و فاصله از جاده از نقشههای رقومی 1/25000 تهیه شد. همچنین مناطقی که طی سالهای 90-94 در آنها آتشسوزی رخ داده بود، با دستگاه جیپیاس برداشت گردید. در این تحقیق از روش رگرسیون لجستیک برای بررسی تأثیر عوامل مختلف در آتشسوزی استفاده شد. نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا، فاصله از آبراهه و درصد شیب، مهمترین عوامل تأثیرگذار در آتشسوزی جنگل در منطقه بودند. مدلسازی براساس سه متغیری که ارتباط معنیداری با آتشسوزی جنگل در منطقه داشتند و ضرایب حاصل از روش رگرسیون لجستیک، انجام شد. نتایج اعتبارسنجی مدل با ضریب تبیین نگلکرک حدود 0/500 و ضریب منحنی راک 0/701 نشان از دقت، برازش و اعتبار مناسب مدل به دست آمده داشت. همچنین نتایج نشان داد که 81 درصد از مساحت منطقه در مناطق بحرانی و خطرناک قرار دارد.
Forests play a vital role in the sustainability of ecosystems as one of the most important natural renewable resources. One of the most important disturbances affecting Zagros forest ecosystems is forest fires. Therefore, identifying critical fire areas to reduce potential damage is necessary. The purpose of this study is to investigate the effect of effective variables in causing fire and to prepare a fire risk map. For this purpose, the variables affecting the fire including altitude, slope, direction, Distance from residential areas, distance from waterways and distance from the road were determined to determine the impact of each on the fire. Elevation map of sea level, slope and geographical direction was prepared with the help of digital elevation model. Distance maps of residential areas and distance from the road were prepared from digital maps of 1.25000. Also, the areas where fires occurred during the years 90-94 were harvested by GPS. In this study, logistic regression method was used to investigate the effect of various factors on fire. The results showed that altitude, distance from waterway and slope percentage were the most important factors influencing forest fires in the region. Modeling was performed based on three variables that had a significant relationship with forest fires in the region and the coefficients obtained from the logistic regression method. The validation results of the model with a negligence coefficient of about 0.500 and a rock curve coefficient of 0.701 showed the accuracy, fit and validity of the obtained model. The results also showed that 81% of the area is located in critical and dangerous areas.
خلاصه ماشینی:
مدل سازی و پهنه بندی مناطق مستعد آتش سوزی در جنگل های زاگرس با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی بر پایه رگرسیون لجستیک / مهدی حیدری ١ - دانشیار گروه علوم جنگل ، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام ، ایلام ، ایران .
در ایـن راسـتا مطالعاتی صورت گرفته است ؛ به طورمثال فرامرزی و همکاران (١٣٩٣) در مطالعه ای با هدف شناسایی نقـاط بحرانـی و حساس به حریق در پارک ملی گلستان با استفاده از روش رگرسیون لجسـتیک بـا درنظرگـرفتن پارامترهـای مـؤثر بـر آتش سوزی شامل شیب ، جهت ، ارتفاع ، کاربری، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده ، فاصله از جـاده و روسـتا، حضـور گردشگر، شکارچی و دامدار، دما و رطوبت نقشه خطر جنگل را تهیه کردنـد.
در محدوده استان ایلام ، سالانه بیش از ١٠٠ مورد آتش سوزی جنگل میافتـد (آمـار آتـش سـوزی ٤ سـال سـازمان جنگل ها و مراتع کشور، ١٣٩٤)؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر با توجـه بـه نقـش جنگـل هـای منطقـه در حفاظـت از آب وخاک و جلوگیری از فرسایش ، تهیه نقشه خطر آتش سوزی جنگـل بـا اسـتفاده از سیسـتم اطلاعـات جغرافیـایی و روش رگرسیون لجستیک است که روشی مؤثر برای استخراج اهمیت عوامـل مـؤثر بـر بـروز و توسـعه آتـش سـوزی است .
برای این که دامنه مقادیر لایه های مستقل مورد استفاده برای تهیه مدل احتمال پراکنش بین ٠ و ١ قرار گیرد بـا اسـتفاده از رابطه ١ عمل استانداردسازی صورت گرفت : (رجوع شود به تصویر صفحه) در این رابطه ، map نقشه ورودی (هرکدام از نقشه های تهیـه شـده بـرای مـدل سـازی)، X max مـاکزیمم و X min مینیمم ارزش خام هر نقشه است .