چکیده:
بیانیۀ گام دوم انقلاب یکی از ارزشمندترین مکتوبات تاریخ چهلسالۀ انقلاب اسلامی ایران است. در این بیانیه به همۀ آنچه هر جامعه متمدن اسلامی نیاز دارد، اشاره شده است. ایمان، علم، جهاد، اخلاق، عدالت، عقلانیت، اقتصاد، رسانه و روابط بینالملل از شاخصههای مهم تحقق «تمدن نوین اسلامی» هستند که بار تلاش برای دستیابی به آنها در این بیانیه بیشتر بر دوش جوانان گذاشته شده است. درواقع، سرفصلها و نکاتی که در این بیانیه آمده، همگی ناظر به تحقق تمدن نوین اسلامی است که در اینجا به مهمترین آنها اشاره خواهد شد. در این پژوهش کوتاه بر آنیم که فقط مبانی و مستندات قرآنی بیانیۀ گام دوم انقلاب را استخراج و تحلیل کنیم. دلیل این انحصار آن است که بیانیۀ مذکور سرشار از اشارات قرآنی است و با توجه به تنگی مجال سخن در یک مقاله، برای پرهیز از گسترش مطالب بهناچار بحث را به مستندات قرآنی منحصر کردهایم که وجه مشترک بین همۀ مذاهب اسلامی است و متعرض بحث دربارۀ مستندات روایی یا عقلانی آن نشدهایم. امیدواریم در این نوشتۀ کوتاه چیزی از محتوای بیانیه کاسته نگردد.
یعد بیان الخطوة الثانیة للثورة من أکثر الکتابات قیمة فی تاریخ الثورة الإسلامیة فی إیران الذی دام أربعین عاما. ویتناول هذا البیان کل ما یحتاجه المجتمع الإسلامی المتحضر: الإیمان، العلم، الجهاد، الأخلاق، العدل، العقلانیة، الاقتصاد، الإعلام، والعلاقات الدولیة هی من السمات المهمة لتحقیق "الحضارة الإسلامیة الحدیثة"، والتی وضعت بناء حضارتها علی کواهل الشباب أکثر. وفی الحقیقة، تشیر العناوین والنقاط الموضحة فی هذا البیان إلی تحقیق الحضارة الإسلامیة الحدیثة، وسیتم ذکر أهمها هنا. وفی هذه الدراسة الموجزة نحاول أن نستخرج ونحلل المبانی والمستندات القرآنیة للخطوة الثانیة من الثورة فقط، والسبب فی الحصر هو أن البیان ملیء بالمراجع القرآنیة آکثر من الوثائق الروائیة أو العقلانیة. فلذلک، من أجل عدم توسیع المقال، قمنا بتقییدها علی الوثائق القرآنیة فحسب، وهی مشترکة بین جمیع المذاهب الإسلامیة. فنأمل أن لایتم تقلیل أی شیء من محتوی البیان فی هذا المقال القصیر.
The statement of the second step of the revolution is one of the most valuable documents of the forty-year history of the Islamic Revolution of Iran. This statement refers to all that an Islamic civilized society needs. Faith, science, jihad, ethics, justice, rationality, economics, media and international relations are among the most important indicators of the realization of the "modern Islamic civilization" whose development in the statement is put mostly on the youth’s shoulder. In fact, the outline and tips in this statement all refer to the realization of a modern Islamic civilization, the most important of which will be mentioned here.
This brief study will only extract and analyze the Qur'anic bases and documents of the second step of the declaration because the statement is so full of the Qur’anic references for which no narrative or rational evidence is needed any longer. Thus, the study is inevitably limited to the Qur’anic documentation, which is common among all Islamic denominations. This short essay is expected to cover roughly the content of the statement.
خلاصه ماشینی:
در «تمدن نوین اسلامی» علاوه بر شاخصههایی همچون ایمان، معرفت، جهاد، عدالت و اخلاق که در «تمدن کهن اسلامی» وجود دارد، شاخصههایی مانند عقلانیت، اقتصاد، رسانه و روابط بینالملل نیز دخیل هستند و هنگامی که این شاخصهها به طور صحیح در جامعه عینیت یابند، تمدن نوین اسلامی که همان جامعۀ مهدوی است، محقق خواهد شد.
همچنین تأکید بر «جهاد» که بیش از همه در این بیانیه تکرار شده است، جز به معنای آن نیست که این کلیدواژه نقشی اساسی در تحقق جامعۀ مهدوی و موفقیت جمهوری اسلامی ایران ایفا کرده است؛ لذا رهبر معظم انقلاب در فرازی از بیانیه فرموده است: «اینک در آغاز فصل جدیدی از زندگی جمهوری اسلامی، این بندۀ ناچیز مایلم با جوانان عزیزم، نسلی که پا به میدان عمل میگذارد تا بخش دیگری از جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ را آغاز کند، سخن بگویم.
در جامعۀ متمدن اسلامی، لازم است همۀ این امور مورد توجه قرار گیرد و به آن عمل شود؛ لذا رهبر معظم انقلاب دربارۀ عقلانیت فرموده است: «آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزّت، عقلانیت، برادری، هیچیک به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دورهای بدرخشد و در دورهای دیگر افول کند» (آیتالله خامنهای، بیانیۀ گام دوم، 22بهمن 1397ش).
ج) منظور از شاخصههای «تمدن نوین اسلامی» علاوه بر شاخصههایی همچون ایمان، معرفت، جهاد، عدالت و اخلاق که در «تمدن کهن اسلامی» وجود دارد، شاخصههایی مانند عقلانیت، اقتصاد، رسانه و روابط بینالملل است و هنگامی که این شاخصهها به طور صحیح در جامعه عینیت پیدا کنند، تمدن نوین اسلامی که همان جامعۀ مهدوی است، تحقق پیدا خواهد کرد.