چکیده:
در دنیای متغیر و بسیار پیچیده امروز، سازمان، مؤسسه، منطقه، و کشوری که در اندیشه شناخت توانایی‌ها، ظرفیت‌ها، قوّت، و ضعف‌های داخلی و نیز محیط خود نباشد، بی‌تردید با مشکلات فراوانی روبرو خواهد بود. تدوین راهبرد1 در سازمان‌ها و بخش‌های مختلف جامعه، پاسخی است به تحولاتی که در عرصه‌های مختلف در حال وقوع است تا دستیابی به اهداف سازمان تسهیل گردد. با توجه به اهمیت روزافزون فنّاوری اطلاعات در جوامع امروزی، برنامه‌ریزی راهبردی2 برای بهره‌گیری از این فنّاوری توانمندساز بیش از پیش اهمیت یافته است. استانداری مازندران با درک صحیح این موضوع، اقدام به تدوین برنامه راهبردی فنّاوری اطلاعات برای استان مازندران نموده است که در این مقاله به تجزیه و تحلیل آن پرداخته شده است. در مرحله اول تحقیق، با توجه به نظرات ذینفعان و سازمان‌ها و ادارات دولتی استان، بیانیه چشم‌انداز و مأموریت و اهداف استان تعیین شده است. در مرحله دوم، به تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و عوامل خارجی و رتبه‌بندی عوامل شناسایی‌شده با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای3 پرداخته شده است. در مرحله سوم، با توجه به نقاط قوّت و ضعف و فرصت و تهدیدهای فنّاوری اطلاعات، ماتریس سوات4 تشکیل شده و راهبردهای استان تدوین گردیده است. در نهایت نیز با استفاده از ماتریس کمّی برنامه‌ریزی راهبردی5 به اولویت‌بندی راهبردهای استخراجی پرداخته شده است. براساس نتایج اولویت‌بندی، می‌توان گفت که راهبردهای اختصاص بودجه جداگانه به فنّاوری اطلاعات در سطح استان، الزام به تبعیت از معماری یکپارچه و توسعه نظام‌های سازمانی و بین‌سازمانی یکپارچه، زمینه‌سازی جهت جذب منابع ملی و استانی برای توسعه زیرساختار و کاربردهای فنّاوری اطلاعات، و آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی مدیران و شهروندان در استان، بالاترین اولویت‌ها را به‌خود اختصاص داده‌اند.
Today, regarding rapid changes in the environment, any organization, institution or country that overlooks its capabilities, strengths and weaknesses, will face real challenges. Strategic planning in organizations is a common response to these challenges which also facilitate achieving goals in an organization. Today, the importance of ICT is increased, which necessitates ICT strategic planning to use ICT in organizations. So, this study aimed to propose ICT strategic plans for Mazandaran province. For this end, at first using stakeholders' viewpoints, the vision, mission and goals are provided. Then, Internal & External Matrix was suggested and identified factors were ranked using Analytic Network Processing (ANP). Then, concerning strengths, weaknesses, opportunities, threats, and using SWOT analysis, ICT strategies were provided. Finally, using QSPM matrix, the strategies were ranked. Regarding this ranking, dedicated budget to ICT in governmental organizations, using integration architecture, developing organizational and
inter-organizational information systems, developing mechanisms to absorb national and local financial resources for extending ICT infrastructures and finally concerning ICT trainings for managers and people, were in the top of the list.
خلاصه ماشینی:
از عمده مقالات و پژوهش هاي انجام شـده در حـوزه برنامـه ريـزي راهبردي مي توان به تحقيقـات مدهوشـي و تـاري (١٣٨٦) در حـوزه راهبـرد صـادرات غيرنفتـي، اميني و خبازباويل (١٣٨٨) در صنعت خودرو، حسنقلي پورو آقازاده (١٣٨٤) بـراي شـرکت هـاي متوسـط و کوچــک ، صــنعتي و نــورايي (١٣٨١) در پـژوهش زيســت فّّنــاوري کشــور، بهزادفــرو زمانيان (١٣٨٧) در صنعت گردشگري، و صحت و پريزادي (١٣٨٨) در صنعت بيمه اشاره نمود.
البتـه سـند توسـعه فّنـاوري اطلاعـات و ارتباطـات ملـي در سـال هـاي گذشـته در حـوزه فّنـاوري اطلاعات تدوين شده است ، ولي اين سند، بسيار جامع بوده و به نقاط قوّت و ضعف و فرصـت هـا و تهديدهاي موجود براي هر استان به صورت اختصاصي توجه نداشته است و به جـز ارائـه کليـات در سطح ملي، از قابليت اجرايي بالايي برخوردار نيست و بيشتر جهت گيريها و چشم انـداز کلـي کشور را در توسعه فّناوري اطلاعات و ارتباطات نشان ميدهد.
اين برنامـه بـا ارائـه مأموريـت ، چشـم انـداز، اهـداف ، و راهبردهـاي توسـعه فّناوري اطلاعات ، زمينه همگرايي فعاليت هاي مرتبط با فّناوري اطلاعـات را در سـازمان هـا ايجـاد مينمايد و در کل ، براساس اصول برنامه ريزي راهبردي و با بهره گيري از نظـرات و ديـدگاه هـاي مديران سازمان ها تهيـه مـيشـود.
الگوي شناسايي نقاط قوّت ، ضعف ، فرصت ها،و تهديدها پس از استخراج عوامل داخلي و محيط نزديک و محيط دور تأثيرگـذار بـر توسـعه فّنـاوري اطلاعـات در اسـتان مازنـدران ، نوبـت بـه تهيـه مـاتريس هـاي ارزيـابي عوامـل داخلـي و خـارجي بااستفاده از روش فرايند تحليلي شبکه اي ميرسد که نتيجه آن در جدول هاي ٢و ٣آمده است .
(
, 
, 
)
