چکیده:
دامنه مباحث میان فلاسفه از دو موضع عین‌گرایی و ذهن‌گرایی به مبحث ربط نیز که از مباحث بنیادین طراحی و ارزشیابی نظام‌های اطلاعاتی است کشیده می‌شود. درک ما از موضوع ربط و چرائی دستاوردهای موجود در ادبیات آن بدون درک صحیح از این بحث‌های بنیادین کامل نخواهد بود. این پژوهش ضمن مروری اجمالی بر این دو دیدگاه تلاش کرده است به گونه‌ای جمع‌بندی از آن دست یابد که برای نظام‌های اطلاعاتی مورد نیاز و پذیرش باشد و با رویکردی انتقادی، پارادایم ذهن‌گرایانه حاکم بر ادبیات ربط را مورد بررسی قرار دهد. روش: پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای با مطالعه منابع موجود در کتابخانه‌ها و جستجوی مقالات در پایگاه‌های اطلاعاتی مرتبط با موضوع پژوهش و تحلیل متون، تدوین یافته است. یافته‌ها: این پژوهش نشان می‌دهد، بازنگری واقع‌گرایانه و معتدل‌تری در مباحث ربط ضرورت دارد به ترتیبی که نقش دو عنصر نظام و متخصصان نیز مورد غفلت واقع نگردد. همچنین ضمن معرفی ربط چهریزه‌ای، پیشنهاد شده است که ذهن و عین‌گرائی نه تنها به عنوان رویکرد در طراحی نظام اطلاعاتی، بلکه در تعریف ربط وارد شده و مورد بازشناسی قرار گیرند.
Objective: The scope of debates between philosophers on objectivism and subjectivism relates to relevance which is fundamental issue of designing and evaluation of information systems. Our understanding of the topic relevance would not be complete without understanding these basic debates. The article reviewing both viewpoints tries to sum up them somehow acceptable and useful to information systems and with critical approach analyses subjective paradigm dominant in relevance literature. Methodology: The present study is based on the descriptive- analysis methodology using the library sources. Findings: Necessity of more moderate and realistic viewpoints which recognize the role of experts and systems in addition to users in the literature of relevance. Also introducing the “Facet Relevance”, it has been proposed objectivism and subjectivism be recognized not only to design information systems but also to defining relevance. The effects of technology on the approaches of information system design free from theoretical viewpoints investigated too.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله به طور خاص مروري است بر ديدگاه هاي عين گرايانـه و ذهن گرايانه در مقولۀ ربـط و در نتيجـه طراحـي نظـام هـاي اطلاعـاتي بـر اسـاس ايـن دو ديدگاه .
بـه بيـان ديگر، آنچه ما از دنياي پيرامون خود ادراک مي کنيم ، تنها سايه هايي هسـتند کـه بـر ديـوار ذهن ما افتاده اند و ادراک جهان به طور عيني و آن گونه که هست براي ما زندانيان اين غـار امکان پذير نيست .
داورپناه و رمضاني اين نسبيت را با دو تعبير پويـابـودن و چنـدبعـدي بـودنِ ربـط يـاد کرده اند (١٣٨٣)، بدين ترتيب که ، پوياست ، چون داوريِ مربوط به آن در دو زمان مختلف توسط يک فرد مي تواند بسيار متفاوت باشد، و چند بعدي است زيرا ربط مي توانـد توسـط افراد مختلف ، به گونه اي متفاوت ارزيابي گردد.
حري بيان مي دارد کـه در نظـام هـاي اطلاعـاتي ، داوريِ ربـط بـه عهـدة کاربر گذاشته مي شود و اين تلقي رواج دارد که کاربر با نيازهاي متغير ذهني تنهـا مرجعـي است که صلاحيت داوري در مورد ربط را دارد (١٣٨٣).
٨. استنباط به نظر مي رسد، پيشنهاد ارائه شده در مقاله ، يعني تقسيم بندي ربط به دو نوع ربط عينـي و ربط ذهني و تحليل و به کارگيري آن با روش فازي و تعاملي ، به جاي آنکـه رويکـرد نظام اطلاعاتي را يکپارچه بر اساس تنها يکي از دو گرايش ذهن گرايـي و عـين گرايـي تعريف کنـيم ، مـي توانـد در داوري ربـط و طراحـي نظـام هـاي اطلاعـاتي مـؤثر باشـد.
(
, 
, 
)
