چکیده:
این مطالعه با هدف تعیین مؤلفههای موجود در طراحی و توسعه رابط کاربر وبسایتهای کتابخانههای دیجیتال و تعیین وبسایتهای کتابخانههای دیجیتال برتر و نقاط ضعف و قوت محتوای آنها، به تحلیل و مقایسه وبسایتهای کتابخانههای دیجیتال در میان کشورهای در حال توسعه و توسعهیافته پرداخته است. برای این منظور، 50 وبسایت کتابخانه دیجیتال با روش نمونهگیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. با بررسی موقعیت توسعه کشورهای مربوط به کتابخانههای دیجیتال منتخب، 12 وبسایت در گروه کشورهای در حال توسعه و 38 مورد در گروه کشورهای توسعهیافته قرار گرفتند. سپس، محتوای نمونه منتخب در یک مطالعه کمّی بهروش تحلیل محتوای کیفی بررسی شدند. این بررسی با طراحی سیاهه وارسی محققساخته در 11 مقوله اصلی و 44 مؤلفه، که روایی آن بهروش روایی محتوا مشخص شده بود، صورت گرفت. دادهها با استفاده از نرمافزار آماری اِسپیاِساِس ویرایش 16 تحلیل شدند. نتایج مقایسه وبسایتها نشان داد که از لحاظ مقولههای «منابع پیوسته»، «مجموعه کتابخانه» و «رهیابی» ارتباط معناداری بین مؤلفههای موجود در طرح رابط کاربر وبسایتهای کتابخانههای دیجیتال در دو گروه کشور وجود دارد. دو مؤلفه «فهرست عمومی دسترسی پیوسته ( اُپک)» و «آمار بازدیدها» در تعداد بیشتری از وبسایتهای کتابخانههای دیجیتال در کشورهای در حال توسعه دیده شدند؛ در حالی که مؤلفه «ارائه منو و زیرمنوها جهت معرفی اجزای کتابخانه» در بیشتر وبسایتهای کتابخانههای دیجیتال در کشورهای توسعهیافته ارائه شده بود. همچنین، با بررسی تعداد مؤلفههای بهکاررفته در وبسایتهای منتخب، «اَمریکن مموری» با 44 مؤلفه، «کتابخانه دیجیتال بینالمللی کودکان (آیسیدیال)» با 40 مؤلفه و «کالیفرنیا» با 39 مؤلفه بهترین، و «بِرکِلیسانسایت» با 10 مؤلفه، ضعیفترین وبسایت شناخته شدند. با وجود تعداد بیشتر و کیفیت بهتر رابط کاربر کتابخانههای دیجیتال در کشورهای توسعهیافته، کیفیت برخی وبسایتهای کتابخانههای دیجیتال کشورهای در حال توسعه نیز قابل ملاحظه بود. بهطور کلی، نوپابودن برخی وبسایتها و عدم استفاده از تجارب متخصصان و کتابداران و در نتیجه، عدم آگاهی طراحان از نیازهای اطلاعاتی کاربران میتواند از جمله عوامل کمتوجهی نسبت به طراحی مناسب رابط کاربر وبسایتهای کتابخانههای دیجیتال باشد.
Purpose: This study performed with goals of determining the Items in designing and developing the user interface of digital libraries' websites and to determine the best digital libraries' websites and discuss their advantages and disadvantages; to analyze and compare digital libraries' websites in developing countries with those in the developed countries. Methodology: to do so, 50 digital libraries' websites were selected by purposive sampling method. By analyzing the level of development of the countries in the sample regarding their digital libraries' websites, 12 websites were classified as belonging to developing and 38 countries to developed counties. Then, their content was studied by using a qualitative content analysis. The study was conducted by using a research-constructed checklist containing 12 main categories and 44 items, whose validity was decided by content validity method. The data was analyzed in SPSS (version 16). Findings: The results showed that in terms of “online resources”, “library collection,” and “navigation”, there is a significant relationship between the digital library' user interface design in both types of countries. Results: The items of “online public access catalogue (OPAC)” and “visits statistics” were observed in more developing countries’ digital libraries' websites. However, the item of “menu and submenus to introduce library' sections” was presented in more developed countries’ digital libraries' websites. Moreover, by analyzing the number of items in the selected websites, “American Memory” with 44 items, “International Children Digital Library” with 40 items, and “California” with 39 items were the best, and “Berkeley Sun Site” with 10 items was the worst website. Despite more and better quality digital libraries in developed countries, the quality of digital libraries websites in developing countries is considerable. In general, some of the newly established websites and lack of use the experience of specialists and librarians, and as a result, lack of information of site designers about users’ needs are some of the reasons for not designing appropriate digital libraries' websites.
خلاصه ماشینی:
مقايسۀ رابط کاربر وب سايت هاي کتابخانه هاي ديجيتال ميان کشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته به روش تحليل محتوا غلامعباس موسوي کارشناسي ارشد آمار زيستي ؛ مربي ؛ مرکز تحقيقات مديريت اطلاعات سلامت ؛ دانشگاه علوم پزشکي کاشان ؛ کاشان ، ايران moosavi_ga@kauma.
تحقيقـات نشـان داده انـد کـه بـا ديجيتـال سـازي محتـواي اطلاعـاتي و ايجـاد قابليت هاي متنوع از جمله حمايت هاي آموزشي ، امکانات جسـت وجـو، ارائـۀ شـکل هـاي مختلـف منابع مطابق با نيازهاي کاربران و در دسترس قـراردادن آن هـا از طريـق وب سـايت بـراي کـاربران ، رضايت آنان در استفاده از مجموعۀ اطلاعاتي کتابخانه ها افزايش يافته است ( Banday, Qadri, and ٢٠٠٩ Shah).
بنـابراين ، هـدف از ايـن مقالـه تعيـين مؤلفـه هـاي موجـود در طراحي و توسعۀ رابط کاربر وب سايت هاي کتابخانه هاي ديجيتال در راستاي طراحي سياهۀ وارسي و تعيين اختلاف آن مؤلفه ها ميان کشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته است .
بـا بررسـي هـاي اينترنتـي و منـابع علمـي معتبـر IAWP- The International Association of) Women Police 2011; CIA- Central Intelligence Agency 2011; ISI- The International (٢٠١٤ World Bank Group ;٢٠١٣ UNSD ;٢٠١٢ Statistical Institute فهرسـت کشـورهاي در حال توسعه و توسعه يافته با شاخص هايي از جمله ميانگين درآمد در سال ، اميـد بـه زنـدگي ، سـطح سواد و زيرساخت هاي فناوري بررسي و موقعيت رشد کشورهاي منتخب تعيـين شـد.
The role of academic libraries in universal access to print and electronic resources in the developing countries.