چکیده:
ارزیابی آسیبپذیری و تهیۀ نقشۀ پهنهبندی خطر، راهکاری مهم در مدیریت منابع آب کارست بهشمار میرود. با توجه به وجود ژئومورفولوژی کارست توسعهیافته در مناطق نیمهخشک غرب ایران و دیگر شرایط طبیعی منطقه، انتشار آلودگی در این منابع کارستی سریع و گسترده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی آسیبپذیری و تهیۀ نقشۀ آسیبپذیری آبخوانِ تاقدیسِ مانشتِ غرب ایران، در برابر انتشار آلودگی با استفاده از مدل ریسک و ارائۀ راهکارهای مدیریتی برای حفظ این منابع است. این مدل با استفاده از پنج پارامتر سنگ مادر آبخوان، میزان نفوذ، نوع خاک، تحول کارست و اپیکارست، به ارزیابی آسیبپذیری منابع آب کارست در برابر آلودگی میپردازد. نتایج نشان میدهد بخشهایی که آسیبپذیری متوسط، زیاد و خیلی زیاد دارند، 73/96 درصد مساحت منطقه را در بر گرفتهاند که از آسیبپپذیری بالای این آبخوان در برابر آلودگی محیطی حکایت دارد. مناطق با آسیبپذیری بالا، در رأس تاقدیس و در محدودۀ سینکولها و چالههای بسته قرار دارند و این امر مؤید نقش ژئومورفولوژی کارست و توسعۀ کارست در میزان آسیبپذیری بالای آبخوان است. این مدل از کارایی مطلوبی برای انجام مطالعات آسیبپذیری منابع آب کارست برخوردار است. در این راستا عوامل مدیریتی، همچون تعیین حریم سینکولها و چالههای بسته و جلوگیری از ورود عوامل آلاینده به این مناطق، جلوگیری از تخریب جنگلها، انجام محاسبات هیدرولوژیکی و تعیین حریم آبخوان برای اقدامات مدیریتی پیشنهاد میشود.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي و تهية نقشة آسيب پذيري آلودگي آبخوان کارستي مانشت با استفاده از مدل ريسک محمد عباسي * ـ کارشناس ارشد ژئومورفولوژي ، دانشگاه تهران ابوطالب محمدي ـ دانشجوي دکتراي ژئومورفولوژي ، دانشگاه تهران پذيرش مقاله : ١٣٩١/١٢/١٠ تأييد نهايي : ١٣٩٢/٠٤/١٢ چکيده ارزيابي آسيب پذيري و تهية نقشة پهنه بندي خطر، راهکاري مهم در مديريت منابع آب کارست به شمار مي رود.
هدف از اين پژوهش ، ارزيابي آسيب پذيري و تهية نقشة آسيب پذيري آبخوان تاقديس مانشت غرب ايران ، در برابر انتشار آلودگي با استفاده از مدل ريسک و ارائة راهکارهاي مديريتي براي حفظ اين منابع است .
مناطق بـا آسـيب پـذيري بـالا، در رأس تاقـديس و در محـدودة سينکول ها و چاله هاي بسته قرار دارند و اين امر مؤيد نقش ژئومورفولوژي کارسـت و توسـعة کارست در ميزان آسيب پذيري بالاي آبخوان است .
هدف از اين نوشتار، به کارگيري مدل ريسک با استفاده از سامانة اطلاعـات جغرافيـايي اسـت کـه روشـي مـؤثر در سنجش خطر آلودگي و تهية نقشة آسيب پذيري آبخوان مانشت و ارزيابي کارايي آن در زمينة تهيـة نقشـة آسـيب پـذيري آبخوان هاي کارستي است .
مدل ريسک با استفاده از پنج شاخص محيطي مهم و تأثيرگذار ليتولوژي ، شامل ميـزان نفـوذ، خاک ، توسعه يافتگي ، کارست و اپي کارست ، به ارزيابي آسيب پذيري آبخوان هاي کارستي مي پردازد.
, 2006, Karst Groundwater Protection: First Application of a Pan-European Approach to Vulnerability, Hazard and Risk Mapping in Thesierra De Lı´Bar (Southern Spain).