چکیده:
آتش سوزی جنگل ها و گسترش آن یکی از پدیده های طبیعی در کره زمین می باشد. به نحوی که پدیده آتش سوزی در جنگل و مراتع کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. آتش سوزی به عنوان یک عامل اکولوژیکی می تواند ویرانگر بوده و در عین حال با داشتن یک برنامه درست، می تواند راه حل مناسبی در مدیریت اکوسیستم ها محسوب شود. هدف از این پژوهش بررسی نقش مشارکت مردم محلی در مدیریت بحران با تاکید بر آتش سوزی های اخیر جنگل های ارسباران می باشد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی و روش مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و اسنادی می باشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مشارکت مردم محلی در مدیریت بحران آتش سوزی جنگل ها حتی با وسایل ابتدایی و ساده نقش مهم و به سزایی در خاموشی آتش سوزی های جنگل های ارسباران دارد. بررسی نتایج مدل فایر ریسک نشان داد که 27/53 درصد از منطقه دارای پتانسیل زیاد و خیلی زیاد برای وقوع آتش سوزی می باشد و جهت شیب و مقدار آن بیشترین تاثیر را در وقوع و گسترش جبهه ای آتش دارند. همچنین، میزان همبستگی نقشه نهایی پتانسیل وقوع آتش سوزی با خطوط ارتباطی بیش از 68/0 می باشد که نشان می دهد عامل انسانی سهم بسزایی در ایجاد حریق داشته است.
Forest fires and their spread are one of the natural phenomena on the planet. In a way, the phenomenon of fire in the forests and pastures of Iran is no exception to this rule. Fire as a ecological factor can be devastating and at the same time with the right program, it can be a good solution in ecosystem management. The purpose of this study is to investigate the role of local people in crisis management with emphasis on recent forest fires in Arasbaran. The present research is descriptive and the method used to collect information is library and documentary. The results of this study show that the participation of local people in managing forest fire crises, even with basic and simple tools, has an important and significant role in extinguishing forest fires in Arasbaran. Examination of the results of fire risk model showed that 53.27% of the area has a high and very high potential for fire and the direction of the slope and its amount have the greatest impact on the occurrence and spread of the fire front. Also, the correlation of the final map of fire potential with communication lines is more than 0.68, which shows that the human factor has played a significant role in causing the fire.
خلاصه ماشینی:
منصوري و همکارانش (١٣٩٠)، در مقاله اي تحت عنوان تدوين برنامه مديريت بحران آتش سوزي جنگل با تکنولوژي GIS&RS به اين نتيجه رسيده اند که تلفيق نقشه نواحي داراي ريسک بالاي آتش سوزي و واحدها مي تواند راهنماي مفيدي براي مديريت آتش سوزي جنگل باشد و بر اساس آن برنامه مديريت بحران آتش سوزي در مناطق حفاظت شده در سه فاز عمليات مقدماتي يا اقدامات قبل از وقوع (طرح پيشگيري)، اقدامات حين وقوع (طرح مقابله ) و عمليات پس از وقوع (طرح بازيابي) تدوين گرديده است .
غضنفر پور و همکاران (١٣٩٥)، در پژوهشي تحت عنوان مديريت مقابله با آتش سوزي جنگل هاي شمال ايران (مطالعه موردي: جنگل گلستان ) به اين نتيجه رسيده اند که داده هاي مورد نيازبه روش اسنادي و ميداني به دست آمده و از مدل SWOT براي تعيين نقاط قوت ، ضعف ، فرصت و تهديد جنگل ها استفاده شده است و جهت کمي سازي از مدل تحليل سلسله مراتبيAHP استفاده گرديده است .
ريوآ و همکاران (٢٠١٠١)، در پژوهشي تحت عنوان جنگل هاي خزان شونده جنوب هند، با الگوريتم تصميم سازي و بررسي داده هاي اقتصادي- اجتماعي با رويکرد تصميم گيري مشارکتي چند معياره براي آتش سوزي به اين نتيجه رسيده اند که که اطلاع رساني و آموزش مردم ، انتشار نقشه هاي خطر و توصيه هاي منطقه اي به مقامات در توجه به مديريت بحران و آماده سازي برنامه هاي احتمالي، نقش موثري در مديريت بحران داشته است .