چکیده:
فریدالدین محمدبن ابراهیم نیشابوری شاعر و عارف بزرگ در آثارش همچون الهینامه و منطق الطیر به بیان مسائل عرفانی پرداخته است. این پیر طریقت و سالکِ طریق حق با گذر از هفت شهر عشق و بعد از تجربه عشق الهی و قرار گرفتن در پرتو محبت الهی با زبانی نرم و محبتآمیز، مخاطب خویش را با خود همراه میکند. عطار که خود عاشقی درد کشیده است، اشعارش از اشک و آتش و درد برخاسته است، او چون روانشناس و طبیبی حاذق این مسائل عرفانی را چنان عاشقانه بیان میکند تا ذهن شنونده پذیرای آن باشد. از آنجا که عطار نگاهی ویژه به عشق دارد، در بیان مطالبش از آن بسیار بهره جسته است و عشق پیرنگ اغلب حکایتها و اشعار اوست. در این مقاله به الهی نامه با رویکرد غنایی پرداخته شده است. از لحاظ محتوایی و صوری مواردی چون مناجاتها، حکایتهایی با محتوای عاشقانه، حسرت و افسوس و تفکر خیامی، فخریه، حسرت بر گذشته و جوانی در این مطالعه، مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
عطار که خود عاشقي درد کشيده است ، اشعارش از اشک و آتش و درد برخاسته است ، او چون روانشناس و طبيبي حاذق اين مسائل عرفاني را چنان عاشقانه بيان مي کند تا ذهن شنونده پذيراي آن باشد.
شعر عطار چون رودي است که از ايران باستان سرچشمه مي گيرد و با گذر از مسير اسطوره ها، تاريخ ، روانشناسي ، جامعه شناسي به آرامي با رنگ و بوي لطافت بر جان تشنگان مي نشيند، او درس دشوار سلوک را با بيان داستان هاي رمزي و عاشقانه بر مريدان سهل و آسان مي کند، ما نيز بر آن شديم تا با بررسي جنبه هاي غنايي الهي نامه ، گوشه اي از تفکرات و ذهنيات اين عارف بزرگ را دريابيم و بيان کنيم .
پورنامداريان در مقاله اي با عنوان انواع ادبي در شعر فارسي در خصوص شعر غنايي اينگونه مي گويد: «در شعر غنايي يا حداقل اقسامي از شعر غنايي ، معني يا موضوع سخن مقدم بر شعر وجود ندارد و آنچه مقدم بر شعر وجود دارد حالتي روحي است که تحت تأثير برخورد با پديده هاي طبيعت و واقعيت هاي زندگي در شاعر ايجاد مي شود و همين احوال روحي يا احساسات و عواطف است که جريان تدريجي معني زايي را جهت مي دهد و در نهايت شعر را به وجود مي آورد.