چکیده:
در سالهای اخیر، مسئلهی تراکم از موضوعات مورد توجه محققان بوده است. هنگامی که افزایش یک یا چند ورودی موجب کاهش یک یا چند خروجی گردد؛ بهطوریکه سایر ورودیها و خروجیها بدون تغییر باشند (و یا برعکس) اصطلاحاً تراکم رخ داده است. این مفهوم از این جهت در اقتصاد حائز اهمیت است که حذف تراکم باعث کاهش هزینه و افزایش خروجی میشود. از طرف دیگر، درفرآیند تولید و یا ارائهی خدمات، بطور معمول، علاوه بر تولید خروجی مطلوب خروجیهای نامطلوب نیز حاصل میشود. مفهوم تراکم در حضور عوامل نامطلوب متفاوت است زیرا مایل به افزایش خروجیهای مطلوب و کاهش خروجیهای نامطلوب هستیم؛ لذا در حضور عوامل نامطلوب نمیتوان تعاریف و تئوریهای متداول را برای اندازهگیری تراکم بکار برد. دراین مقاله، ضمن بررسی و مرور برخی مدلهای تعیین تراکم با استفاده از تحلیل پوششی دادهها، روش جدیدی برای اندازهگیری تراکم با درنظرگرفتن خروجیهای نامطلوب با فرض دسترسیپذیری ضعیف به فرم خطی ارائه شده و کاربرد این روش برای تحلیل اثر تراکم در حضور خروجیهای نامطلوب روی عملکرد دانشکدههای دانشگاه نشان داده شده است. نتایج نشان میدهد تمامی واحدهای ناکارا دارای تراکم در ورودی میباشند.
In recent years, the concept of congestion has been interested to researchers. Congestion has occurred when an increase in one or more inputs reduces one or more outputs, while other inputs and outputs are unchanged (or vice versa). This concept is important in economics, which means that eliminating congestion reduces costs and increases outputs. On the other hand, in production process or the provision of services, in addition to producing the desirable output, undesirable outputs are produced, too. The concept of congestion in the presence of undesirable factors is different because we desire to increase the desirable outputs and reduce undesirable outputs; therefore, in the presence of undesirable factors, the common definitions and theories to measure congestion cannot be used. In this paper, some of the congestion models using data envelopment analysis are reviewed then a new method for measuring the congestion in presence of undesirable outputs with linear weak disposability assumption is presented. The application of this method has been shown to analyze the effect of congestion in the presence of undesirable outputs on the college faculties’ efficiency. The results show that all inefficient units have congestion in input.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله ، ضمن بررسي و مرور برخي مدلهاي تعيين تراکم با استفاده از تحليل پوششي دادهها،روش جديدي براي اندازهگيري تراکم با درنظرگرفتن خروجيهاي نامطلوب با فرض دسترسيپذيري ضعيف به فرم خطي ارائه شده وکاربرداين روش براي تحليل اثر تراکم درحضورخروجيهاي نامطلوب روي عملکرددانشکدههاي دانشگاه نشان داده شده است .
اخيراً اميرتيموري وهمکاران مفهوم جديدي از دسترسيپذيري ضعيف خروجيهاي نامطلوب به فرم خطي در تحليل پوششي دادهها ارائه کردهاندکه وجه تمايز آن از تحقيقات پيشين ، امکان به صفر رسيدن خروجي نامطلوب در عين توليد خروجي مطلوب است [١، ٦].
لذا مجموعه Tبه صورت زير خواهد بود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) ٤- تراکم در تحليل پوششي دادهها ٤-١- مفهوم تراکم تعريف تراکم ورودي : وقتي افزايش يک يا بيش از يک ورودي منجر به کاهش خروجي شود بدون اينکه ساير وروديها و خروجيها بهبود يابند اصطلاحاً تراکم در ورودي رخ داده است و يا بالعکس [٣٢].
اين مدل به صورت زير است : (به تصویر صفحه مراجعه شود) اگر ١ =∗߮و تمامي متغيرهاي کمکي نظير قيدهاي ورودي و خروجي در بهينگي برابر صفر باشند،آنگاه واحد تصميم گيري تحت ارزيابي کارا و در غيراين صورت ، ناکاراست [٧].
در اين مقاله با مرور مدلهاي مطرح در موضوع تراکم به بررسي مسئله تراکم در حضور خروجيهاي نامطلوب پرداخته ايم و با تعميم مدل اميرتيموري و همکاران [١، ٦]و در نظر گرفتن فرض دسترسيپذيري ضعيف به فرم خطي ،مدلي جديد براي محاسبه تراکم در وروديها ارائه شده است .