تعیین اولویت حواس در ادراک ساکنان مجتمع‌های مسکونی؛ بررسی موردی: ساکنان بیش از دو سال چند مجتمع مسکونی در زنجان مقاله

پژوهش حاضر با توجه به جایگاه و اهمیت واژگان فلسفی همچون (ادراک)، به‌صورت اعم در مباحث معماری و مفهوم (سکونت) در رویکرد ادراک حسی، به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از آن، به‌صورت اخص تدوین گردیده است. سابقه تاریخی مبحث ادراک حسی، دیدگاه‌های فلاسفه، با تأکید بر نظریه بدنمندی ادراک فیلسوف پدیدارشناس، مرلوپونتی جزء پایه‌های فکری مطالعه بوده‌اند. تأثیرات حواس انسانی در فرآیند ادراک و ترتیب بزرگی و اهمیت آنها از نظر ساکنان، پرسشی است که پژوهش بر اساس آن شکل گرفته است. در این مسیر از روش تحقیق آمیخته (کمّی و کیفی) و روش استدلال منطقی بهره گرفته شده است. ابزار پژوهش پرسش‌نامه و جامعه آماری، ساکنان بیش از دو سال چند مجتمع مسکونی در زنجان بوده‌اند. برای تأیید همبستگی از لیزرل (تحلیل چندمتغیره) بهره برده شده است. کلیدواژگان به‌دست آمده در سؤالات مطرح شده و میزان تأثیر از طریق قضاوت معناداری انجام گرفته است. مطالعه آشکار کرد فضای هر مجتمع مسکونی افزون بر جلوه‌های بصری حاوی ویژگی‌های دیگری هستند که می‌توانند با تحریک حواس مخاطب، منشأ برانگیختگی احساسات و ایجاد مطلوبیت گردند. یافته‌های تحقیق وجود رابطه معناداری را بین مؤلفه‌های ادراک حسی و معیارهای کیفیت فضای مجتمع‌های مسکونی نشان می‌دهد. از نظر میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌ها، اهمیت شاخص حس شنوایی بیش از دیگر شاخص‌ها است و پس از آن به ترتیب حواس بویایی- چشایی، بساوایی، بینایی و تجربه حرکتی قرار دارند.

Architecture is the thought of creating a terrestrial paradise, the material that makes our home. Living may be considered as the first act of the self-consciousness of man, which, in conjunction with himself, overshadows his material and spiritual needs. The nature of habitation is so important in human thought that its long history dates back to the history of human philosophy. The present study has been developed specifically in terms of the position and importance of philosophical vocabulary such as perception, both in terms of architecture and concept (habitation) in the perceptual approach, as its subset. History of the topic of sensory perception, philosophical views, with emphasis on the profound theory of the perception of the phenomenological philosopher, Merleau-Ponty are part of the intellectual foundations of the study. On the other hand, the development of human societies and changing lifestyle and habitat of people, the need for studying and attention of designers and planners to the quality of spaces and perception of the environment were aimed to improve the satisfaction of residents. The effects of human senses in the process of large-scale perception and their importance in terms of inhabitants, is the question that this research has focused on. The research method of this paper is a combination of method, i.e. rational reasoning and quantitative and qualitative mix, which has also used documentary and library studies. Meanwhile, data collection tools based on library studies, purpose-based note-taking and using questionnaire were used for this purpose. The statistical population has been inhabitants of Zanjan housing complexes for more than two years. Cluster random sampling method was used and the collected data was analyzed using SPSS16 and Amos24 software. The keywords obtained in the questions and the effect level have been determined through meaningful judgment. The study reveals that the space of each residential complex in addition to visual effects contains other features that can stimulate the audience's senses, and is the source of arousal of feelings and desirability. Findings of the research showed a significant relationship between the components of sensory perception and the quality criteria of residential complex space. As the findings of this research indicate, the sensory components of residential complexes play a role in its environmental qualities and affect the room's comfort and residents' satisfaction. In such a way that, although it is possible that the power factor play the most important role in the initial selection, which itself requires independent research, for inhabitants of more than two years of residential complexes, there is a fall in the rating of this sense in the impact graph. The order of the impact of the senses in this study was as follows: (1) hearing, (2) olfaction, (3) sense of touch, (4) vision and (5) movement experience. The study found that residents' perception of residential complexes cannot be considered a purely visual process, but we also use our other senses beyond the sight. morphological principles implies how the elements of the physical-spatial structure are influenced by the formation and relations between the components of the structure. The landscape principles reflect the cultural signs of both the immigrant and habitants communities while displaying specific visions and meaningful perspectives on the spatial structure and urban landscape.

تعیین اولویت حواس در ادراک ساکنان مجتمع های مسکونی بررسی موردی: ساکنان بیش از دو سال چند مجتمع مسکونی در زنجان نامه معماری و شهرسازی پژوهش حاضر با توجه به جایگاه و اهمیت واژگان فلسفی همچون (ادراک)، به صورت اعم در مباحث معماری و مفهوم (سکونت) در رویکرد ادراک حسی، به عنوان زیر مجموعه ای از آن، به صورت اخص تدوین گردیده است. ) چه نقشی در فرآیند ادراک در مرحله اول و ایجاد حس رضایت و مطلوبیت در ساکنین یک مجتمع مسکونی در مرحله بعدی دارند؟ ۲) چه ترتیب و اولویتی برای حواس در ساکنان یک مجتمع مسکونی وجود دارد که معماران و طراحان باید در فرآیند برنامه ریزی و شکل دهی به محیط مد نظر قرار دهند؟ مقاله در سه بخش تدوین شده است. ابتدا به تشریح و تبیین مفاهیم و مبانی نظری در زمینه، ادراک چند حسی، مؤلفه های سازنده کیفیت های ناملموس معماری و دیدگاه های فلسفی مرتبط پرداخته، سپس سؤالات پرسش نامه با استفاده از مطالعات نظری استخراج شده و در نمونه های مورد مطالعه پس از توزیع مورد ارزیابی کمی قرار گرفته است. با این وجود اغلب این مطالعات بر ادراک بصری محیط معماری تمرکز دارند مانند، لینچ (۱۹۶۰)، فولیک و پروویچ (۲۰۰۳)، روشی (۱۹۶۶) و کالن (۱۹۵۹) و نقش حواس دیگر مانند بویایی و شنوایی را در درک و تجربه افراد از فضا نادیده می گیرند پاکزاد، ۱۳۸۸، ۱۴۹). زمانی که محرک در یکی از میدان های حسی قرار می گیرد وجود آن احساس می شود و اگر برای آن معنا و مفهومی منظور گردد، می گویند ادراک حاصل شده است.