چکیده:
در این پژوهش، مدل تجربی Mangin و مدل Coutagne به منظور مدلسازی دبی روزانه چشمهعلی دامغان در طول دوره فروکش مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور دادههای روزانه دبی چشمه مورد مطالعه طی نه سال متوالی (از سال 1380 تا 1388) اخذ و بکار گرفته شد. روش اول، بر اساس تئوری جداسازی جریان سریع که در قسمت غیراشباع آبخوان به صورت موقت ناشی از تغذیه سطحی ذخیرهشده از جریان پایه که در تشکیلات کارستی آبخوان مطابق با تئوری Mailletوجود دارد، استوار است. درحالیکه روش دوم، منحنی فروکش را پاسخ سیستم تک مخزنی آبخوان به محرک ورودی (بارندگی) درنظر میگیرد. نتایج روش Mangin در مورد چشمهعلی دامغان نشان داد که درصد مشارکت حجم جریان سریع در مقایسه با جریان پایه آبخوان کارستی از حجم کل جریان، بسیار اندک (% 5/0) میباشد که نشاندهنده درجه بالای توسعهیافتگی بخش غیراشباع این آبخوان کارستی نسبت به بخش پائینی و غالب بودن سیستم افشان بخش اشباع آبخوان است. حجم جریان ذخیرهشده در آبخوان کارستی که توسط روش Mangin (با متوسط خطای 5%) به دست آمده است، از خطای کمتری نسبت روش Coutagne (با متوسط خطای 23%) برخوردار است. درحالیکه مقادیر پیشبینیشده دبی جریان در طول منحنی فروکش توسط روش Coutagne (80/0=RMSE و 08/0= R2)، درجه دقت بالاتری نسبت به روش Mangin (44/0=RMSE و 45/0= R2) دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که به منظور پیشبینی جریان روزانه چشمه کارستی طی دوره فروکش، روش Coutagne نسبت به روش Mangin از این نظر که لازم به تفکیک جریانهای سریع و پایه چشمه طی دوره فروکش نمیباشد و همچنین به دلیل سادگی ساختار مدل و اینکه تنها به یک پارامتر وابسته است و در نتیجه به محاسبات کمتری نیازمند است، دارای ارجحیت میباشد.
خلاصه ماشینی:
نتايج روش Mangin در مورد چشمه علي دامغان نشان داد که درصد مشارکت حجم جريان سريع در مقايسه با جريان پايه آبخوان کارستي از حجم کل جريان ، بسيار اندک (%٠/٥) مـي باشـد کـه نشان دهنده درجه بالاي توسعه يافتگي بخش غيراشباع اين آبخوان کارستي نسبت بـه بخـش پائيني و غالب بودن سيستم افشان بخش اشباع آبخوان است .
نتايج اين تحقيق نشان داد که به منظور پيش بيني جريان روزانـه چشـمه کارسـتي طـي دوره فروکش ، روش Coutagne نسبت به روش Mangin از اين نظر که لازم به تفکيک جريان هاي سريع و پايه چشمه طي دوره فروکش نمي باشد و همچنين به دليل سادگي ساختار مدل و اينکه تنها به يک پارامتر وابسته است و در نتيجه به محاسبات کمتري نيازمند است ، داراي ارجحيـت مي باشد.
Padilla et al)، هيدروگراف هاي فروکش چهار چشمه کارستي در اروپا را توسط معادلات (٢٦٩ ,١٩٧٥ ,Mangin) و (٢٧٢ ,١٩٦٨ ,Coutagne) مورد تحليل قراردادند و درصد مشارکت جريان سريع و پايه از حجم کل آب ذخيره شده در آبخوان را تعيين نمودند (٣٦–٢٤ ,١٩٩٨ ,.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل (١٠): نمودار تغييرات حجم جريان ذخيره شده در آبخوان بر اساس روش Coutagne نتيجه گيري در اين تحقيق دو روش تحليلي شبيه سازي منحني فروکش آب دهي چشمه هاي کارستي که توسط روش ,Mangin) (٢٦٩ ,١٩٧٥ و (٢٧٢ ,١٩٦٨ ,Coutagne) ارائه شده است ، به منظور مدل سازي جريان فروکش چشمه علي دامغان طي نه سال در مقياس روزانه مورد استفاده قرار گرفت .