چکیده:
اثر تغییرات اقلیمی با ظهور دورههای برودتی به عنوان یکی از پدیدههای اصلی مجموعه کواترنری مطرح است. لذا بررسی قوانین اصلی تغییرات اقلیمی در این مقطع زمانی، یعنی کواترنری اهمیت دارد که امروزه اقلیم ما را کنترل میکند. در پژوهش حاضر با ردیابی شواهد ژئومورفیک کانونهای یخساز کواترنری بازسازی شرایط حرارتی و رطوبتی فاز اقل یعنی سردترین فاز دمایی حاکم در حوضه رودخانه کرج بررسی شده است. تجزیه و تحلیل دادههای بهدست آمده با استفاده از مدل ارتفاعی رقومی و نرم افزارهایSurfer و Global Mapper صورت گرفته است. تطبیق و مقایسه نقشههای همدما و همبارش گذشته نشان میدهد که در فاز اقل، حوضه رودخانه کرج شرایط اقلیمی سردتر و مرطوبتر از عهد فعلی را تحمل کرده است. میانگین دمای سالانه، حدود 7 درجه سانتیگراد کمتر از زمان حال بوده و بارش 5/1 برابر افزایش داشت. همچنین نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در فاز اقل، پایینترین حد پیشروی زبانههای یخچالی حوضه کرج بر مرز دریاچهای منطبق بوده که اسناد ژئومورفیک آن در دشت کرج بهویژه منطقه ماهدشت بهدست آمده است. محل پارگی دریاچه در روستای شش ردیابی گردید. متروپل کرج نمونه بارزی از یک هردینگسیستم است که تحت تاثیر جریان-های اقلیمی فاز اقل و در امتداد خط تعادل آب و یخ شکل گرفته است.
خلاصه ماشینی:
همچنين نتايج حاصل از پژوهش نشان مي دهد که در فاز اقل ، پايين ترين حـد پيشروي زبانه هاي يخچالي حوضه کرج بر مرز درياچه اي منطبق بوده که اسناد ژئومورفيـک آن در دشت کرج به ويژه منطقه ماهدشت به دست آمده است .
به عبارت ديگر يخچال هايي که توسط يخ برف هاي انباشته شده پشتيباني مي شوند به خوبي مي توانند تا صدها متر پايين تر از سطح برف هاي دائمي جريان يافته تا سرانجام در ارتفاع خاصي که از آن تحت عنوان خط تعادل آب و يخ ياد مي شود، به واسطه ي گرما و ذوب زبانه ي يخ متوقف شوند و از آن نقطه به بعد است که منطقه ي آبذوبان معبر يا زبانه ي يخي شروع مي شود (تقي زاده ، ١٣٨٩، ٢٠٤).
به طور کلي در پژوهش حاضر سعي شده چهار هدف عمده ١) بازسازي اقليم گذشته حوضه کرج ٢) تعيين سيستم - هاي ژئومورفيک منطقه در حال و فاز اقل ٣) بازسازي درياچه قديمي کرج در دوره هاي يخبندان و باراني و ٤) بازشناسي هردينگ سيستم منطقه با توجه به تغييرات آب وهوايي کواترنري بررسي گردد.
شواهد فرم شناسي دال بر وجود درياچه قديمي در دشت کرج عبارت است از: الف ) شواهد داغ آبه اي حدود ١٠٠ متر پايين تر از خط تعادل آب و يخ در منطقه ، آثار داغ آبه هاي متعددي ديده مي شود که به صورت همگرا به سمت چاله بسته اي در جنوب غرب مخروط افکنه کرج قرار گرفته اند.