انتقال قیمت جهانی و نرخ ارز به قیمت داخلی نهاده‌های عمده وارداتی دام و طیور در کشور مقاله

مطالعه حاضر انتقال قیمت جهانی و نرخ ارز به قیمت داخلی نهاده‌های عمده وارداتی دام و طیور کشور، یعنی ذرت، کنجاله سویا و جو را مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور از روش تصحیح-خطای تک معادله‌‌ای (SEECM) در طی دوره زمانی 2000-2017 بهره گرفته شده است. نتایج آزمون های ریشه واحد حاکی از آن است که تمامی متغیرهای مورد بررسی هستند. نتایج برآورد مدل SEECM موید آن است که ضریب تصحیح خطا برای هر سه نهاده معنی دار و دارای علامت منفی است و بیشترین مقدار آن مربوط به قیمت جو (0.25-) و کمترین آن مربوط به ذرت (0.16-) می‌باشد. روابط تعادلی بلندمدت برآورد شده در مدل SEECM نشان می‌دهد که برای هر سه نهاده مذکور، قیمت جهانی این کالاها و نرخ ارز اثر مثبت و معنی داری بر قیمت‌های داخلی آنها دارد. کشش های انتقال قیمت جهانی ذرت برابر با 0.45، کنجاله سویا 0.44 و جو برابر با 0.28 به دست آمد و کشش‌های انتقال نرخ ارز بر قیمت داخلی ذرت، کنجاله سویا و جو به ترتیب 0.57، 0.54 و 0.13 محاسبه گردید. ملاحظه گردید نهاده‌های ذرت و کنجاله سویا از قیمت‌های جهانی آنها و نرخ ارز در کشور بیشترین تاثیر را می‌پذیرند. با توجه به تاثیرپذیری قیمت‌های داخلی نهاده‌های مورد مطالعه از قیمت‌های جهانی آنها و نرخ ارز، توصیه می‌شود دولت در اجرای سیاست تنظیم بازار از سوی وزارت صمت، متناسب با قیمت هدف داخلی این نهاده‌ها از سیاستهای تجاری مناسب مانند نرخ تعرفه متناسب یا سهمیه وارداتی متناسب با نیاز داخل استفاده نموده تا نوسانات قیمت جهانی کمتر به داخل کشور منتقل گردد. از طرف دیگر تخصیص ارز به واردات این نهاده‌ها از سوی بانک مرکزی به موقع صورت گیرید تا شوک کمبودهای موقتی عرضه وارداتی آنها منجر به نوسانات قیمت در بازار نگردد. همچنین نظارت بر فرآیند خرید و توزیع متناسب این نهاده‌ها در اولویت کاری شرکت پشتیبانی امور دام کشور قرار گیرد.

The object of the present study examined the market integration and the transmission world prices to the domestic markets of the livestock’s major imported inputs in Iran which are including corn, soybean meal and barley in the country. To address this challenge, the Single Equation Error Correction (SEECM) method was applied by monthly data which gathered from the Central Bank, the F.A.O. database and the State Livestock Affairs Logistics (S.L.A.L) Inc. in period of 2000-2017. However, the Engel- Granger co-integration and error correction model (ECM) was also utilized to compare with the SEECK results. The results indicate that all variables are integrated of order one [i.e. I(1)]. The existence of long-term equilibrium was identified by the Johansson method for domestic prices of three inputs, including corn, soybean meal and barley. The results show that the error correction terms are negatively significant and the largest and smallest effect relate to barley price (-0.25) and corn price (-0.16), respectively. The long-term equilibrium estimated by the SEECM model indicates that for all three inputs, the related world price and the exchange rate have a positive and significant effect on the domestic prices of these inputs. The elasticity of world price transmission for corn were equal to 0.45, soybean meal 0.44 and barley 0.28, and the elasticity of exchange rate transmission on the domestic price of corn, soybean meal and barley were 0.57, 0 and 0.13. With consider to the high volumes of corn and soybean meal imports compared to barley, the calculated elasticity of world prices transmission are in line with expectations, and they are expected that corn and soybean meal would affected highly from their world prices and exchange rates in the nation. The results indicate that the degree of price transmission between these markets was not same so that it depends on amount of domestic production, consumption level and imported volume.

این پژوهش انتقال قیمت جهانی و نرخ ارز به قیمت داخلی نهاده های عمده وارداتی دام و طیور کشور، یعنی ذرت ، کنجاله سویا و جو را بررسی و ارزیابی کرده است . رابطه های تعادلی بلندمدت برآورد شده در مدل SEECM نشان میدهد که برای هر سه نهاده یادشده ، قیمت جهانی این کالاها و نرخ ارز اثر مثبت و معنی داری بر قیمت های داخلی آنها دارد. از آنجا که گندم در ایران در قالب سیاست خرید تضمینی توسط دولت با قیمت ثابت خریداری می گردد، به طور اساسی نوسانات قیمت جهانی آن به داخل کشور به ندرت منتقل می شود و همواره دارای یک بازار باثباتی می باشد لذا از بحث پیوستگی بازار و انتقال قیمت های جهانی گندم به داخل کشور صرف نظر شده و بنابراین در مطالعه حاضر بررسی این سه محصول جو، ذرت و کنجاله سویا به عنوان سه نهاده اصلی دام و طیور مدنظر قرار خواهند گرفت . از جمله آن ها در داخل کشور می توان به مطالعه )٢٠١٣( Mogadasi &Motagaed اشاره کرد که انتقال قیمت های جهانی به بازار داخلی را با استفاده از روش حداکثرسازی آنتروپی مورد بررسی قرار داده و نشان دادند که میزان کشش آرمینگتون در بلندمدت بسیار بیشتر از مقدار این کشش در کوتاه مدت است . 1 Coefficient Variation )CV( جدول (١) نتایج آمار توصیفی تولید و واردات نهاده های ذرت ، کنجاله سویا و جو طی سال های٢٠١٧-٢٠٠٠ Table )1( Descriptive Statistic of Production and Import of Corn, Soybean Meal and Barley Meal over 2000-2017 )به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به اینکه اطلاعات این پژوهش به صورت سری زمانی است لذا در گام اول مانایی متغیرها از طریق آزمون ریشه واحد ADF و DF-GLS بررسی شد.