چکیده:
جمهوری اسلامی ایران سالیانه مقادیر قابل توجهی از نیاز خود به محصولات کشاورزی و غذایی را از
طریق واردات تامین میکند. اما به دلیل نبود برنامه مشخص برای این واردات، در سالهای گذشته شاهد
نوسان در میزان واردات و تغییر در مبادی وارداتی این کالاها بوده ایم.
علاوه بر این در حال حاضر کشورهای غربی که تحت تاثیر مستقیم و غیرمستقیم دشمنان ایران
قرار دارند، سهم قابل توجهی را در روند تامین محصولات اساسی کشاورزی ایران به خود اختصاص
دادهاند؛ این درحالی است که ظرفیت بالفعل و بالقوه تولیدی در کشورهای همسایه، منطقه و همسو برای
تولید اغلب محصولات غذایی مورد نیاز ایران وجود دارد و ایران میتواند بخش قابل توجهی از نیاز خود
را به محصولات غذایی، از کشورهای همسایه و همسو تامین کند. به این ترتیب علاوهبر بالا رفتن ضریب
امنیت غذایی، روابط ایران با کشورهای منطقه عمق بیشتری خواهد گرفت.
بررسیها نشان میدهد بهطور خاص کشورهای روسیه، قزاقستان و بلاروس در بین کشورهای
منطقه اوراسیا در کنار کشورهای هند و چین میتوانند بخش قابل توجهی از نیاز فعلی ایران را در واردات
محصولات اساسی کشاورزی تامین کنند؛ درحالی که اکنون بخش قابل توجهی از واردات این محصولات
از کشورهایی همچون برزیل، آرژانتین و برخی کشورهای اروپایی انجام میشود.
علاوهبر این اکنون به دلیل نبود برنامه بلندمدت برای تامین محصولات اساسی کشاورزی از طریق
واردات، امکان انعقاد قرارداد بلندمدت با تولیدکنندگان اصلی وجود ندارد و عمده این محصولات به
واسطه شرکتهای اروپایی خریداری میشود و این مسئله اثرگذاری آنها را در روند تامین محصولات
اساسی کشاورزی ایران افزایش داده است؛ در این زمینه لازم است ضمن تدوین برنامه های کوتاهمدت
و میانمدت، واردات محصولات اساسی کشاورزی از طریق توافقهای تجاری دوجانبه با کشورهای هدف
ساماندهی شود.
در شرایط فعلی کشور امکان تحریم های اقتصادی آمریکا و متحدان آن وجود دارد، که میتواند
به طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر روند تامین محصولات اساسی کشاورزی اثر بگذارد. بنابراین لازم است
مبادی وارداتی این محصولات با معیارهای مناسب اولویت بندی شود و شرایط برای اقدام فعالانه ایران
به منظور بیاثر کردن تحریمهای فعلی و آینده فراهم آید.