چکیده:
گزارشات تاریخی و روایی از جمله منابع مهم برای فهم و درک سیره ی ائمه ی اطهار (علیم السّلام) به شمار میرود. برخی از امامان شیعه به دلائلی بیشتر در منابع و برخی کمتر مطرح شده اند. گزارشات منابع در دو دسته ی شیعه و سنّی قابل بررسی است. در این تقسیم بندی تواریخ عمومی با گرایشات سنّی مشهود می باشد. منابع دیگری در این راستا وجود دارد که به مدد پژوهشگر می آید؛ مانند نگارش های وَفَیات، اَعلام، رجال و فرهنگ نامه ها. تحقیق حاضر به شیوه ی توصیفی-تحلیلی به بررسی این نکته می پردازد که سیره ی امام نهمِ شیعه در دوران امامت ایشان تا چه اندازه در منابع اهل سنت گزارش شده است؟ در این پژوهش نشان داده می شود که تعدادی از منابع، حقیقت پوشی نکرده اند و برخی دیگر اشاره ی چندانی نداشته اند. شرح سیره ی امام هادی علیه السّلام در گزارشات تاریخی در سایه ی گزارشات زندگانی خلفا و حاکمان وقت عباسی و حوادث تاریخ اسلام قرارگرفته است.
The historical reports and narratives are important references to understand and perceive the lifestyle of the pure imams. Some Shia Imams have been less and some more introduced in references for some reasons. The reference reports can be studied in two Sunni and Shia classifications. In this classification, the general histories are observed according to the Sunnis trends. Other references can be used by researchers such as Vafayat reports, A’lam, Rejal, and encyclopedia. Imam Hadi, the Shia Imam, has been less talked about in the references of Sunnis but is completely explained in other Shia references such as the other Shia Imams. This research is descriptive-analytical and investigates how much the 9th Imam’s, Imam Hadi’s, lifestyle is explained in the references of Sunnis about his Imamate period. It is shown in this research that some references have not concealed the reality but some others haven’t mentioned it. Explaining Imam Hadi’s lifestyle has been placed under the light of reporting the lifestyles of other caliphs and rulers of Abbasid times and events of Islam history.
خلاصه ماشینی:
منابع مختلفي از تاريخ نگاران اهل سنت درباره ي امام هادي(عليه السلم) بحث کرده اند که از آن جمله مي توان به؛ يعقوبي در تاريخ يعقوبي، طبري در تاريخ الرســل و الملوک، مسعودي در مروج الذهب، مستوفي قزويني در تاريخ گزيده، ابن حجر در الصواعق المحرقه، ابن خلکان در وفيات العيان، ابن عماد حنبلي در شـــذرات الذهب، ابن روزبهان خنجي در وســـيله الخادم الي المخدوم، ابن واحد الموصلي در مناقب آل محمد(ص)، ابن صباغ در الفصول المهمه في معرفه الئمه، خطيب بغدادي در تاريخ بغداد، خواند مير در حبيب السـير، ميرخواند در روضـه الصفا، يافعي در مرآه الجنان، زرکلي در اعلم و ابن کثير در البدايه و النهايه اشاره کرد.
سبط ابن جوزي به نقل از مسعودي در تذکره الخواص در اين باره چنين مي نويسد:» به متوکل اطلع دادند که در منزل علي بن محمد کتاب و سلح از شيعهاست که اهل قم براي امام فرستاده اند.
ک دايره المعارف بزرگ اســلمي، زيرنظر کاظم موســوي بجنوردي، جلد ســوم، صــفحه ٢٨١، تهران، ١٣٦٩) سبط ابن جوزي در کتاب تذکره الخواص که به شرح و توصيف سيره ي ائمه ي دوازده گانه (عليهم السلم) پرداخته، فصلي را با نام "فصل في ذکر الهادي" به سيره ي امام هادي ( عليه السلم) اختصاص داده است.
« (همان: ٢٤٦) همانگونه که ملحظه شــد بيان ابن روزبهان به گونه اي اســت که کمتر در بين مورخان سني مي توان يافت چه بسا علقه ي وي به کتاب کشف الغمه ي اربلي و ارادت او به خاندان اهل بيت باعث شده است که او چنين احترامي براي ائمه (عليهم السلم) قائل شود.
(
, 
, 
)
