چکیده:
عشایر استان فارس در حال گذار از راهبرد معیشتی مبتنی بر دامداری محض بهسمت راهبردهای دیگر جهت مقابله با اختلالات بیرونی و حفظ پایداری معیشت خود هستند. این مطالعه با جمعآوری اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشگری از یک نمونه تصادفی 393 خانوار عشایری در تابستان 1395 به بررسی راهبردهای معیشتی انتخاب شده از سوی جامعهی عشایری استان فارس و عوامل موثر بر آن پرداخته است. بعد از تعیین راهبردهای معیشتی خانوارهای نمونه، عوامل موثر بر انتخاب این راهبردها با استفاده از روش لاجیت چندگزینهای مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که خانوارهای نمونه، چهار راهبرد معیشتی مبتنی بر دامداری محض، فعالیتهای خدماتی، زراعت و باغداری و چند فعالیتی (تنوع فعالیتی) را برگزیدهاند. همچنین مشخص شد، که افزایش سرمایه انسانی بهصورت تحصیلات بالاتر، نیروی کار بیشتر و شرکت در کلاسهای آموزشی، دارای اثر مثبت و معنیدار بر اتخاذ راهبردهای فعالیتهای خدماتی (32/0) و تنوع فعالیتی (57/0) است. درحالیکه، افزایش سرمایه طبیعی شامل مالکیت زمین زراعی و باغ، بر احتمال اتخاذ راهبرد زراعت و باغداری نسبتبه سایر راهبردهای معیشتی اثرگذار بوده است. درنهایت، نتایج نشان داد که ارتقای سرمایه و دارایی مالی از طریق دسترسی به وام و اعتبارات، خانوارهای عشایری استان فارس را برای تنوع بخشیدن به فعالیتهای خود (04/0) توانمند ساخته است.
Nomads of Fars province are in transition from ranching-based livelihood strategy toward other strategies to confronting external disorders and retaining sustainable livelihood. This study investigated livelihood strategies and their determinants of nomads in Fars province by gathering required information through verbal interviews from a random sample of 393 nomadic households at summer 1395. After defining livelihood strategies, factors affecting the selection of these strategies have been examined using multinomial logit model. The results showed that sample households selected four strategies: pure ranching, service activities, agriculture and horticulture and diversification activities. It was also found that increasing human capital in the form of higher education, more labors and participation in education classes, has a positive and significant effect on the adaption of strategies for service (0.32) and diversification activities (0.57). While increasing natural capital, such as farmland and garden ownership has had an impact on the possibility of adopting a strategy for agriculture and horticulture compared to other strategies. Finally, the results showed that promotion of financial capital by accessing to loans and credits would enable nomadic households to diversify activities (0.04).
خلاصه ماشینی:
پس از تعیین راهبردهای معیشتی خانوارهای نمونه ، عامل های موثر بر انتخاب این راهبردها با استفاده از روش لاجیت چندگزینه ای مورد بررسی قرار گرفته است .
از آن جاکه ، متغیر وابسته ناپیوسته بوده و ارزش هایی را اختیار میکند، که ترتیب پذیر نیستند، بنابراین از روش لاجیت چندگزینه ای برای بررسی عامل های موثر بر احتمال انتخاب راهبردهای معیشتی استفاده شده است .
جدول (٣) نتایج عامل های موثر بر اتخاذ راهبردهای معیشتی با استفاده از الگوی لاجیت چندگزینه ای (راهبرد دامداری به عنوان پایه در نظر گرفته شده است ) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج جدول (٣) نشان میدهد، سرمایه انسانی، سرمایه طبیعی و سرمایه مالی دارای اثرگذاریهای مثبت و معنیدار بر انتخاب راهبرد معیشتی فعالیت های خدماتی نسبت به راهبرد پایه دامداری هستند، درحالیکه سرمایه اجتماعی دارای اثرگذاری منفی و معنیدار بر آن میباشد.
یک واحد افزایش در سرمایه مالی (به صورت دسترسی به وام و اعتبارات )، احتمال اتخاذ راهبرد دامداری را ٠/١٩ کاهش داده ، ولی احتمال انتخاب راهبردهای فعالیت های خدماتی، زراعت و باغداری و تنوع فعالیتی را به ترتیب ٠/١١، ٠/٠٤ و ٠/٠٤ افزایش داده است .
بنابراین ، دسترسی بیشتر خانوارها به سرمایه مالی احتمال انتخاب راهبردهای زراعت و باغداری 1 Abdulai and CroleRees 2 Escobal and Aldana 3 Swinton and Quiroz 4 Adhikari et al.
R. (2008) Livelihood strategies of farmers in Bolivar, Ecuador: Asset distribution, activity selection and income generation decisions in rural households.
(2001) Nonfarm income diversification and household livelihood strategies in rural Africa: Concepts, dynamics, and policy implications.